Ngày xưa, chỉ có khoa cử là con đường tiến thân duy nhất, cho nên các thế hệ sĩ tử nối tiếp nhau dấn thân vào con đường miệt mài đèn sách. Nhưng số người được chấm đậu rất ít, nhiều khi cả trăm người đi thi chỉ có một hoặc hai người trúng tuyển, cho nên con đường học hành, thi cử là hết sức gian nan. Khoa cử ngày xưa được tổ chức thành ba cấp: thi Hương, thi Hội và thi Đình. Muốn được dự khoa thi Hương, mỗi thí sinh phải qua kỳ thi sát hạch về năng lực tổ chức tại từng tỉnh. Khoa thi được tổ chức ba năm một lần. Một thí sinh trượt một khoa thi Hương phải chờ ba năm sau mới có khoa thi mới.
Kể từ khoa thi đầu tiên năm 1075 đến khoa cuối cùng năm 1919, khoa cử nước ta đã trải qua chặng đường 9 thế kỷ, sinh ra gần 3.000 bậc Tiến sĩ và hàng chục vạn Hương cống, Cử nhân. Những trí thức bậc cao và bậc trung này đã là những người góp phần vào việc xây dựng và bảo vệ đất nước. Vai trò trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ đất nước cũng như xây dựng nền văn hiến dân tộc của các trí thức bậc trung qua nhiều thế kỷ đã hòa đồng với trí thức bậc cao. Nhưng đến nay thế hệ sau còn biết rất ít về họ, ngoại trừ một số danh nhân được sử sách nhắc tới hoặc nghiên cứu đơn lẻ về từng nhân vật.
Nhân dịp kỷ niệm 38 năm Ngày Nhà giáo Việt Nam (20/11/1982 – 20/11/2020), Thư viện tỉnh Đồng Tháp trân trọng giới thiệu đến quý bạn đọc quyển sách "Khoa cử Việt Nam. Cử nhân triều Nguyễn" do TS. Nguyễn Thúy Nga chủ biên, quyển sách được Nhà xuất bản Đại học Quốc gia phát hành năm 2019. Quyển sách sách nằm trong bộ sách Khoa cử Việt Nam gồm 04 tập.
Tập 1 – Cử nhân triều Nguyễn gồm 2 phần. Phần 1: Người đỗ Cử nhân triều Nguyễn, Phần 2: Bảng tra họ tên người đỗ.
Ở phần 1, tác giả giới thiệu họ tên, quê quán, khoa đỗ, hành trạng, tác phẩm của 5.236 người đỗ cử nhân triều Nguyễn.
Phần 2 của quyển sách là Bảng tra họ tên người đỗ được xếp theo bảng chữ cái tên họ của những người đỗ gắn với thứ tự được trình bày ở phần thứ nhất, giúp người đọc dễ dàng tìm đọc.
Quyển sách được tuyển chọn từ nhiều nguồn tư liệu Hán Nôm, nhóm tác giả đã dày công tìm hiểu các tài liệu có ghi chép về người đỗ thi Hương, cố gắng sưu tập được danh sách Hương cống, Sinh đồ từ cuối triều Nguyễn. Quyển sách là công trình nghiên cứu sưu tập trực tiếp từ nguồn tài liệu cổ nên có tính tin cậy cao. Đồng thời, đó là công cụ hữu ích, đáng tin cậy để bạn đọc có cái nhìn tổng quan về khoa cử ngày xưa và giúp người sau tra cứu về những đỗ thi Hương ở nước ta một cách có hệ thống.
Sách được phục vụ tại Thư viện tỉnh Đồng Tháp.
Phòng mượn: MBVL19.4124
Phòng đọc: KAVL19.9049
Trân trọng giới thiệu đến quý bạn đọc!
Phát Huy