Không phải bây giờ, 10 năm đầu thế kỉ XX, Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh mới viết, nói khuyên răn, dạy bảo chúng ta về đạo đức của người cách mạng, đảng viên của một đảng chân chính cách mạng.
Sớm nhất, bằng văn bản, sau những ngày giờ huấn luyện tại lớp học Quảng Châu 1925 - 1926, cuốn "Đường Cách mệnh" đã công bố tư cách người cách mệnh. Tiếp đó trên tờ Việt Nam độc lập xuất bản trong khu giải phóng, trên những số cuối năm 1944 đầu 1945, thời gian gần kề thời cơ tổng khởi nghĩa, Bác đã viết một loạt bài "Chống bệnh quan liêu cách mạng", "Bỏ cái lối làm tiền ấy đi"... báo động nguy cơ đang còn trong trứng nước của một chính quyền phôi thai, về căn bệnh cá nhân chủ nghĩa.
Cũng không phải Chỉ thị của Bộ Chính trị tháng 12 năm 2006 mới đề ra cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh", với hàng loạt tài liệu, sách giáo khoa, với một đội ngũ báo cáo viên đông đảo.
Thực ra cuộc đòi hoạt động của Bác, những cử chỉ, hành động, ứng xử với bản thân, bạn bè, đồng chí là một bài học cụ thể mà mọi người đều có thể học, không cần ai lên lớp, để ích cho mình, cho nhà, cho nước.
Trong nhiều nguyên nhân để chưa có một kết quả thiết thực, đột phá, lan tỏa, có thể là xã hội, đoàn thể còn né tránh, e ngại, kiêng kỵ chăng?
Hoặc là tiến hành có kết quả, chưa có kết quả nhưng không cam đảm tổng kết, nói thẳng ra là thế này thế nọ mà chỉ sửa sai theo kiểu sửa mà không nói ra cái sai.
Chủ nghĩa cá nhân anh em ruột với chủ nghĩa thực dụng, bè phái với chủ nghĩa cơ hội, theo đuổi... có một thời gian nào đó không bị bắt tận tay day tận mặt. Đồng ý với phương châm "xây là chính", vừa xây vừa chống, nhưng vì thiểu số, Bác cũng không thể nhấn mạnh trong một số tình hình cụ thể đặt vấn đề "quét sạch chủ nghĩa cá nhân" trước việc "nâng cao đạo đức cách mạng".
Không ít người ghế cao, nói dài, dự hết cấp này khóa nọ nhưng cũng để "tráng men", hợp thức hóa còn thực hành như lời Bác dạy "học đi đôi với hành", "thực hành sinh ra lý luận", "lý luận hướng dẫn thực hành" thì lại thấp, ngắn. Nhìn vào cái quạt cọ, đôi tất rách mà Bác vá lại, đôi dép "râu" Bình Trị Thiên, cái giường Bác nằm... đó cũng là bài học, còn có thể là bài học quý, lớn, hiệu quả hơn nhiều nếu chỉ ở giảng đường mà thầy đọc trò ghi...
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ ra rằng: Chủ nghĩa cá nhân là một kẻ địch hung ác, là một thứ rất gian giảo, xảo quyệt, nó khéo dỗ dành người ta đi xuống dốc, chủ nghĩa cá nhân là kẻ địch thứ ba... Bác Hồ khuyên chúng ta chống lại chủ nghĩa cá nhân nhưng không giày xéo lên lợi ích cá nhân. Bác viết: "Mỗi người đều có tính cách riêng, sở trường riêng, đời sống riêng của bản thân và gia đình mình. Nếu những lợi ích cá nhân đó không trái với lợi ích tập thể thì không phải là xấu". Người dạy: Mọi người đều phải thấm nhuần sâu sắc tư tưởng mình vì mọi người, chớ nên ăn cỗ đi trước, lội nước đi sau, phải có tinh thần lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ. Đạo đức con người, đạo đức làm người theo Bác là yêu nước thương dân, thương nhân loại đau khổ.
Anh là thương gia, chủ trại, giám đốc xưởng máy. Anh lao động chân chính, làm ra hàng núi của cải tốt, rẻ, quan tâm đến công nhân, làm giàu cho thợ, cho mình, đóng thuế đầy đủ, giúp đỡ các gia đình nghèo khó, khuyến khích học hành... thì dù anh là siêu tỷ phú cũng không ai bảo anh chủ nghĩa cá nhân.
Thế nhưng làm thầy giáo chỉ chăm chăm bày trò dạy thêm lấy tiền, chữa điểm, cho hàng loạt em ngồi nhầm lớp; làm thầy thuốc thì ăn phần trăm với kẻ bán thuốc cắt cổ người bệnh... thì chắc anh là tên đao phủ. Làm cán bộ ngoảnh đi ngoảnh lại mấy năm đã mấy nhà, vài biệt thự... chắc anh là cướp ngày thôi. Bác Hồ gọi họ là những "kẻ ăn cắp đàng hoàng".
Trở lại vấn đề "khám bệnh", chỉ có xác định đúng căn bệnh mới bốc được thuốc đúng bệnh. Thuốc có đắng thì bệnh mới khỏi. Có khi người bệnh phải hy sinh một phần cơ thể mình, nếu đã bị hoại tử, để cứu lấy toàn thân.
Không chỉ thẳng, chỉ thật ra căn bệnh, sẽ dẫn đến bốc thuốc sai, con bệnh không những không khỏi mà (nói dại) có khi còn tử vong!
(Trích "Bác Hồ viên ngọc quý của mọi thời đại". Sách hiện đang sẵn sàng phục vụ tại Thư viện tỉnh Đồng Tháp. Phòng đọc: KAVL17.8376, Phòng mượn: MEVV16.5052 - 5053)