Ngay từ khi chưa giành được chính quyền, Bác Hồ đã dự báo trước căn bệnh "quan liêu" sẽ xuất hiện, sẽ làm xói mòn "cơ thể" một số cán bộ, một số cơ chế tổ chức, dẫn đến tai hại cho cả một xã hội.
Những ngày đầu tiên về Hà Nội, tháng 8 năm 1945, Bác đã nhắc khéo một vài "quý vị" rằng "đã ra vẻ người thành phố, ra vẻ cán bộ rồi đấy". Trong kháng chiến chống Pháp trong sách "Sửa đổi lối làm việc", mỗi khi có hội nghị, gặp gỡ cán bộ cấp cao ở Trung ương, cấp cuối cùng ở thôn xã, bao giờ Bác cũng nhắc cán bộ là đầy tớ của nhân dân. Bác nghiêm khắc phê bình lối làm việc "quan liêu mệnh lệnh, xa rời dân chúng", lên mặt quan cách mạng, "khắc hai chữ cộng sản lên trán" ra vẻ ta đây...
Hòa bình lập lại trên miền Bắc được vài năm, ở Hà Nội xuất hiện chế độ tem phiếu. Những bà nội trợ trong thời gian ấy cứ bù đầu lên vì những phiếu, những số A, B, c, 1, 2, 3. Có những ông chồng giáo sư, bác sĩ... cứ nghe vợ trình bày "giá trị, tác dụng" của các ô giấy nhỏ ấy cũng lắc đầu lảng tránh: "Tôi xin chịu... không hiểu nổi, không nhớ nổi"...
Có phiếu bìa đỏ mua ở cửa hàng cung cấp cho cán bộ "cao", bìa xanh cho cán bộ "vừa", bìa trắng cho nhân dân. Lại có bìa mua ở cửa hàng đặc biệt. Lại có bìa dành cho cán bộ mua ở các cửa hàng quốc tế mặc dù có cán bộ "cả đời" cũng không bước chân vào xem trong đó có gì - có thể vì không thích, vì không đủ tiền; trong khi đó có một loại "con buôn" lại vào, ra "thì thọt" kiếm chác được!
Tháng 5 năm 1969, trong lần làm việc vái một nhà khoa học, những vấn đề tem phiếu cho các cấp quan cán bộ ấy đã được Bác lắng nghe. Bác yêu cầu cho dẫn chứng cụ thể các thể thức bán hàng, phục vụ quá phiền phức tại Hà Nội.
Bác không vui quay lại hỏi Thủ tướng đến nhà khoa học, tất cả ngồi im nghẹn ngào, xúc động không trả lòi được Bác.
(Theo giáo sư Hoàng Tụy)
(Trích "Bác Hồ viên ngọc quý của mọi thời đại". Sách hiện đang sẵn sàng phục vụ tại Thư viện tỉnh Đồng Tháp. Phòng đọc: KAVL17.8376, Phòng mượn: MEVV16.5052 - 5053)