Một ngày đầu mùa thu năm 1959, Bác Hồ đến thăm một đơn vị hải quân. Tôi có vinh dự được góp phần điều khiển con tàu đưa Bác đi thăm một số đảo ở vùng Đông Bắc.
Đúng tám giờ sáng Bác đến. Bác từ trong xe bước ra, đội mũ cứng, mặc bộ quần áo ka-ki bạc màu, chân đi dép cao su. Bác lướt nhìn chúng tôi trìu mến, dịu dàng như một người cha. Đôi mắt sáng hiền từ, da dẻ hồng hào, chòm râu trắng như cước của Bác rung rinh trước gió.
Tôi nhớ mãi câu hỏi đầu tiên của Bác:
- Các chú có khỏe không? Đã chuẩn bị đi biển chưa?
- Dạ thưa Bác, chúng cháu khỏe, mời Bác xuống tàu đi ngay ạ. - Tôi thưa với Bác như vậy.
Bác mỉm cười với chúng tôi, cười rất vui. Chúng tôi đón Bác xuống tàu. Bác đi một lượt từ nhà bếp, khoang ngủ của chiến sĩ đến đài chỉ huy, khoang máy. Bác khen bộ đội hải quân ăn ở ngăn nắp, gọn gàng, giữ gìn tàu sạch sẽ. Đến buồng lái, Bác hỏi:
- Phòng này là phòng gì?
- Thưa Bác, đây là buồng hàng hải ạ!
- Hàng hải là gì?
- Thưa Bác, là buồng lái ạ. - Tôi ngập ngừng đáp lại. Bác nhìn tôi âu yếm.
- Sao không gọi là buồng lái cho dễ hiểu.
Tôi còn đang bối rối chưa trả lời được, Bác hỏi tiếp:
- Chú giới thiệu với Bác xem trên tàu có những bộ phận gì?
- Dạ thưa Bác, trên tàu có năm ngành chính: Hàng hải, súng pháo, thông tin, cơ điện và thủy vũ ạ.
Bác nhìn tôi cười và hỏi bằng giọng rất vui:
- Thủy vũ có phải là nơi để cho bộ đội nhảy múa ở dưới nước không?
- Thưa Bác, thủy vũ bao gồm những dụng cụ và vũ khí dưới nước như: Thủy lôi, bom chìm và dụng cụ cắt lôi ạ.
Tôi vừa nói dứt lời, Bác nhìn chúng tôi ân cần căn dặn:
- Các chú xây dựng hải quân thì phải học tập các nước anh em là đúng. Nhưng không phải học thế nào thì làm y nguyên như thế, mà phải biết vận dụng vào điều kiện nước ta sao cho thích hợp, kể cả việc dùng chữ. Chữ của ta giàu lắm, chứ ta không thiếu chữ đâu.
Chúng tôi đứng lặng nghe Bác nói. Vâng theo lời Bác, chúng tôi đã sửa lại một số danh từ kỹ thuật nước ngoài cho phù hợp với tiếng nói của ta. Trong công tác giảng dạy, chúng tôi đã cố gắng nghiên cứu và biên soạn những tài liệu kỹ thuật, chiến thuật mang màu sắc riêng của Hải quân Việt Nam.
Bây giờ nghĩ lại, chúng tôi càng thấy thấm thía những lời dạy của Bác năm đó.
(Theo Trần Minh Trưởng)
(Trích "Bác Hồ viên ngọc quý của mọi thời đại". Sách hiện đang sẵn sàng phục vụ tại Thư viện tỉnh Đồng Tháp. Phòng đọc: KAVL17.8376, Phòng mượn: MEVV16.5052 - 5053)