Page 55 - chua nguyen va cac giai thoai mo dat phuong nam

vườn hình thành nhiều thôn ấp mới. Nói theo cách nào đó
Biên Hòa, Mỹ Tho lúc ấy đã trở thành hai trung tâm cư
dân đông đảo, làm hàn đạp cho công cuộc khai phá miền
Đông và miền Tây Nam Bộ sau này.

Như vậy, trong mấy thập kỷ cuối của thế kỷ XVII, mặc
dù chánh quyền các chúa Nguyễn chưa thiết lập cơ sở hành
chánh chánh thức, đặt quan chức cai trị trên đất Nam Bộ,
ngoại trừ quan chức phụ trách cơ sở thu thuế ở Sài Côn;
nhưng trên thực tế ảnh hưởng của chúa Nguyễn hay nói
một cách khác là sức mạnh của người Việt đã lan ra khỏi
Sài Côn về phía Bắc đến Biên Hòa và tràn xuống phía Nam
đến tận Mỹ Tho qua đám di thần nhà Minh. Quả đúng như
suy nghĩ của Hiền vương đã lộ ra trong Gia Định thành
thông chí: "... củng là một việc mà được ha điều tiện lợi”.
Đó là điều kiện thuận lợi để tự phát giải quyết việc tìm
đất sống cho những người trốn chạy khỏi cuộc chiến tranh
Trịnh Nguyễn (1627-1672).

56