Thôn Bính Hạ thuộc huyện Tiên Sơn, tỉnh Bắc Ninh là một thôn chưa giàu lắm, mặc dù trong thôn đã gần trăm phần trăm "ngói hóa".
Thôn có đền thờ Tam Ngọ Đại vương, tương truyền cùng vợ đã đến thăm, mở trường dạy học tuyển mộ nghĩa binh theo Hai Bà đánh quân xâm lược. Sau hai ông bà lui về Bính Hạ. Khi nghe tin Vua Bà tuẫn tiết trên sông Hát, vợ chồng Tam Ngọ Đại vương cũng "hóa" theo. Nay, trên cánh đồng Ngọ - nghĩa là nơi đọ sức giữa quân ta và quân địch, nơi chiến trường xưa - vẫn còn hai ngôi mộ của vợ chồng Đại vương. Vợ chồng Đại vương được thờ cả trong đền và đình làng. Đại vương là thần hoàng của làng Bính Hạ.
Sau những năm tháng chiến tranh, lụt lội, bị địch đốt phá, ngôi đình làng Bính Hạ không còn nữa. Nơi đình làng chính là địa điểm xưa vợ chồng Tam Ngọ Đại vương mở trường dạy học cho dân trại. Nhân dân trong thôn muốn xây lại đình. Làm đơn xin tiền cấp trên chắc là không được. Xin "viện trợ" quốc tế hẳn là chẳng ai cho, chẳng ai đầu tư cho cái "phi sản xuất" này. Loay hoay mãi.
Trong lần họp toàn thôn, có một anh lính Cụ Hồ đi bộ đội lâu năm, nay về làng sản xuất, đứng lên nói:
- Tôi nghĩ, ta có một cách xây được đình, chẳng phải xin ai. Nếu nhân dân nhất trí, tôi xin hiến kế.
Mọi người giục:
- Nói đi! Nói đi!
Anh bộ đội thưa:
- Thưa toàn thể nhân dân, Bác Hồ đã dạy "Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết; Thành công, thành công, đại thành công". Nếu chúng ta trên làng, dưới xóm thống nhất một lòng, chung sức, chung lòng, chung tiền, nhất định chúng ta sẽ xây dựng được đình. Còn nếu mất đoàn kết, ông nói gà, bà nói vịt, ông chẳng bà chuộc thì dù có bạc tỉ cũng chẳng xây xong.
- Đồng ý, đồng ý! Thôi khóa tới bầu luôn anh ấy là trưởng thôn.
Thế là anh Lệ, đảng viên được bầu làm trưởng thôn. Anh vận động bà con trong làng, người đi công tác, làm ăn xa cũng đóng góp, tiền của ghi sổ sách, nộp ngân hàng "tịnh không được ai sờ mó tới". Dần dần được trên 250 triệu, Bính Hạ mời một phường thợ ở Tam Sơn sang. Cán bộ thôn vẽ kiểu đình theo như mẫu đình cũ, kể ra cột lim khoát trường là bao nhiêu, tiền sảnh, hậu cung thế nào... Cả đôi bên đều nhất trí và khởi công.
Vào đầu năm 1999, ngôi đình đã cơ bản hoàn thành, chỉ còn một vài công đoạn phụ.
Anh Lệ nói với chúng tôi:
- Cuối cùng phát sinh thêm gần trăm triệu nữa. May mà đúng thời cơ năm ấy, chứ bây giờ thì 600, 700 triệu cũng khó...
Tôi ngắm ngôi đình làng quay mặt ra hướng đông uy nghi, khang trang, đẹp đẽ, các mái đao vươn lên đậm đà tính dân tộc, những chiếc cột lim đường kính dễ đến 50-60 xăngtimét, đen nhánh đứng trên các bệ đá xanh. Trong đình, hậu cũng đã có hai ngai mới thờ vợ chồng Đại vương...
Ông "từ" đình chỉ vào đôi hạc gỗ, sơn son thếp vàng giới thiệu:
- Đây là quà tặng của một cháu đi làm ăn ở xa cung tiến. Tên tuổi của cháu cũng được khắc vào tấm bia công đức xây đình, chỗ kia kìa.
Tôi nói với anh Lệ:
- Thôn trưởng xưa còn gọi là lý trưởng đấy. Âm Lý còn là họ của Lý Thụy, là Bác Hồ đấy. Có kẻ bảo cộng sản đốt đình, phá đền, anh là cộng sản anh lại xây đình, xây theo cách của Bác Hồ là "đại đoàn kết".
Quay sang mấy cán bộ thôn, tôi đề nghị:
- Từ nay xin gọi anh Lệ là ông "Lý đại đoàn kết".
Anh Lệ đấm vào lưng tôi - đấm nhẹ mà cũng thấy đau cái xương già.
- Ối! Cái ông tiến sĩ này, ông quá đáng lắm. Thế ông không cho cộng sản có quyền nhận dân tộc à?
Tôi đứng im lặng chịu trận mà thôi.
(Trích "Bác Hồ viên ngọc quý của mọi thời đại". Sách hiện đang sẵn sàng phục vụ tại Thư viện tỉnh Đồng Tháp. Phòng đọc: KAVL17.8376, Phòng mượn: MEVV16.5052 - 5053)