Page 19 - ke chuyen cu pho bang nguyen sinh sac
P. 19
Dân tộc. quê hương, gio tộc. thời đại sinh sống...
hai điều ước 1883, 1884, công nhận nền đô hộ của
Pháp trên toàn Việt Nam.
Trái với thái độ của vua quan nhà Nguyễn, nhân
dân khắp nơi nổi lên đấu tranh chông Pháp. Tiêu
biểu là các cuộc khởi nghĩa của Trương Định, Nguyễn
Trung Trực, Võ Duy Dương ở Nam Kỳ, rồi phong trào
Cần Vương ở Trung Kỳ và Bắc Kỳ. Ngay trên quề hương
Nghệ - Tĩnh của Nguyễn Sinh sắc, vào năm 1874,
cuộc khởi nghĩa do một sô' sĩ phu yêu nước chông
Pháp lãnh đạo - Trần Tấn, Đặng Như Mai... - nổ ra
rầm rộ với mục tiêu:
"Dập dìu trống đánh cờ xiêu
Phen này quyết đánh cả Triều lẫn Tây"
Sau cuộc phản công của phái chủ chiến trong
triều đình Huế, đứng đầu là Tôn Thất Thuyết, đêm
mùng 4 rạng ngày 5 tháng 7.1885 thất bại, vua Hàm
Nghi hạ chiếu cần Vương. Các cuộc khởi nghĩa trong
phong trào Cần Vương bùng nổ khắp nơi, nhất là ở
Bắc Kỳ và Trung Kỳ.
Ngay từ ngày đầu của phong trào cần Vương, cuộc
khởi nghĩa Hương Khê (1885 - 1895) nổ ra. Địa bàn
hoạt động của nghĩa quân bao gồm bốn tĩnh Thanh
Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình. Ở Nghệ An lúc
này cũng xuất hiện nhiều lực lượng yêu nước chông
Pháp, tiêu biểu là nghĩa quân do Nguyễn Xuân Ôn
và Lê Doãn Nhạ chỉ huy, hoạt động mạnh mẽ, dù
chỉ tồn tại đến năm 1887.