Page 96 - nguyen sinh huy chan dung mot nha nho

$tl niin clruydn tS tiElr tt*r yGu nufc .,. tle0 [[EyEIt ft{d0{ mdi {lgCII - l$!U

cria si phu duong thili da manh nha m6t huong di moi. Htr6,ng di
ndy nghy m6t 16 n6t. Su vi6c 6ng ra lhm quan vh viQc 6ng cho hai
con vho hoc truirng Ph6p Vi6t & Hud cbng khSc hoa dAm db hon
huring di d6. Tidp ddn lh sutan r5 cria cric phong trbo y6u nud,c ddu
thd kj, )O! Ihm cho quydt dinh ra di ddn cdc nr:6c phr:rrrg TAy cira
Nguy6n tdt thirnfr th6m chfn mudi. Nhirng nim thdng b6n canh
nguiri cha th6n yOu, Nguy6n Tdt Thirnh d6 du,-oc chudn bi v6 nhidu
m4t. Chinh su chudn bi ndy ldm cho quydt tdm ra di ddn cdc nudc
phuong TAy cira Nguy6n ldt thirnh cbng sr5m thr;c hiQn.

Ky thi Huo,ng khoa K! Dau (1909) ddn. Ong dr-ro. c bd dung viro
truimg thi Binh Dinh, tirng su dnrii quydn Chri khio lb tham tri BO
Hoc, Ddng Nhu Vgng vb Ph6 chri kh6o Ie Td trru Qudc tri gi{im

Trdn Tdn ich.(D
Th:ing 4 nim 1909, 6ng l6n dutmg vho Binh Dinh nhdn cdng
vi6c m6i ctrng v6i hai con trai(z). Nguy6n tdt Oat theo hdu trdp cha
6 truimg thi. Cbn Nguy6n tdt thhnh dr:oc 6ng gAi b lai nhh thdy
girio Ph4m Ngoc Tho, dang day l6p cao dSng (cours sup6rieur) t4i
trubng Tidu hgc Phrip -ViCt & Qui Nhmr(ar dd hgc th6m tidng
Phdptar.
Trong khi 6ng b6n cdng t6c b truimg thi Binh Dfnh, thi 86 Lai
c6 tb trinh nghy 29-5-L909 (nghy L4-4 nim Duy Tdn thrl 3) vd vigc
cAi bd 6ng chric ddng tri phti lanh chric tri huy6n Binh KhO (thudc
tinh Binh Dinh)tsr.

(l) Cao Xu6n DUc: Qudc tri6u ding khoa lqc (b6n dich Nguy6n Thiy Nga & Nguy6n Thi Lim),
NXB.TP.HCM, 1993, tr.616-617.
(2) HiQn nay chua c6 vin b6n chinh th0c x6c dinh vi€c cU NguySn Sinh Sic coi thi & Binh Dinh
(1909). Tuy nhi€n, trong ldi khai clra bi Nguy6n Thi Thanh vdi m4t th6m Phip ngiry 7-*L920
da n6i rO Nguy6n Tdt Dat vir Nguy6n Tdt Thinh cirng di voi cha vio Binh Dinh. Cho tl6n khi cU
bi giSi vd Hu6 tni Nguy0n Tdt dat cirng vB Hu6 voi cu, cdn Nguy6n Tdt Thanh 0 lai.
(3) Theo COng b6o Hirnh ch5nh (Bulletin Administratif) cira tda Khdm si Trung ki s6 tr6ng 91908,
thi thAy Pham Ngqc Tho, tro gi6o h4ng ba duo.c thing lEn hang nti.
(4) HO Chi Minh bi6n niOn ti6u sri, k.40.
(5) Td trinh c[ra B0 Lai ngiry 11 thinh 4 nim Duy Tin fri 3 (hfc rgiy 29.5.1909] tE tl6 ngh!b6
nhiem Nguy6n Sinh Huy chric ddng Ui phi linh chic ti hrfn &h XhC. Vir bin niy &an cu6i
c6 ghi 16: 'song vi6n n6y tlang duEc ph6i $ng vao c6ne @ Urrung 6c, dA $ri krin th?rnh sE
v6 nham chric. Bdy gid sE in tiiu tir$, &i c6 chiafu ctitreo aro fii hanh'.
Ddi chi6u hai ngu6n tu liQu tr6n, ta tMy cu SEc c6 lim c6ng tic Uuung 6c & Binh Dinh, frruc
luc du-o.c b6 nhiOm lirm tri huyen Binh Xh6 (29.5.1909).

101