Page 61 - Khi To Quoc Goi nguyen long trao
P. 61
60 Khi Tổ quốc gọi
Kể lại câu chuyện trên đây là để có sự so sánh, vì ngày nay
với chính sách phổ cập giáo dục của nước ta thì trường cấp
Hai cấp Ba nhan nhản, huyện nào cũng có, học cũng học tại
chỗ mà thi cũng thi tại chỗ, cho nên ít ai ngờ rằng đã từng
có cách tổ chức trường lớp, thi cử như vậy trên đất nước ta
dưới thời thuộc Pháp. Mà đâu chỉ thời kỳ thuộc Pháp mới
thế, bởi cho đến năm 1950, trước khi tôi vào Chiến khu tham
gia kháng chiến, nghĩa là sau khi quân Pháp trở lại chiếm
đóng năm năm, dưới thời Chính phủ bù nhìn Trần Văn Hữu
thì các tỉnh miền Tây cũng chỉ Cần Thơ và Mỹ Tho là có
trường cấp Hai như trước kia. Cũng trong thời gian học lớp
Nhất, có một chuyện mà tôi không bao giờ quên. Số là một
hôm vào đầu năm 1944, viên Tỉnh trưởng người Pháp của
tỉnh Sa Đéc tên là Lanstronc đến thanh sát Nhà trường, và
khi đến lớp Nhất của chúng tôi là lớp cao nhất của Trường
lúc bấy giờ ông ta có hỏi học sinh Đào Công Tăng một câu:
“Que feras tu demain quand tu seras grand?”có nghĩa là “Sau
này khi lớn lên trò sẽ làm gì?”, và Đào Công Tăng đã trả lời
lại ngay một câu hết sức tâm huyết cũng bằng tiếng Pháp
rất chuẩn:“Demain je voudrais consacrer toute ma vie pour
la France”, có nghĩa là:“Sau này tôi muốn dâng hiến cả cuộc
đời tôi cho nước Pháp”. Câu trả lời này đã làm cho viên Tỉnh
trưởng cũng như các vị trong Nhà trường có mặt hôm đó hết
sức hài lòng và có lời khen ngợi đặc biệt, sau đó cả lớp đều
được yêu cầu phải học tập câu nói xuất sắc này của trò Tăng.
Dịp đó các thầy cô ở Trường còn sáng tác thêm một bài hát
nhằm ca ngợi nước Pháp, ca ngợi Thống chế Pétain và viên
Tỉnh trưởng Lanstronc mà mãi cho đến nay tôi còn nhớ rất
rõ cả nhạc lẫn lời:
