Page 9 - TL hoi thao khoa hoc ve dong chi pham huu lau(1906-1959)

7

rh€ ky XX n6i tifip vdi phong trdo y€u nudc theo trdo luu ddn chu tu sin cria
Phan Bgi Chdu vd Phan Chu Trinh.

Sinh ra vi l6n l€n tr€n qu€ huong xri sd do, truydn th6ng y€u nudc, ldng
cim thu giflc, tinh thin b6t khu6t ki€n cuong cria ddn 6p, dan l6n dd khAc sdu vdo
t6rn h6n cfia Ph4m H[u Liu. ThCm vdo d6, tu thucv nh6 Phpm Hfu LAu dd ilugc
rdn luyQn f chi tU lflp, tg chfr. Ndm l€n 8 tu6i di hqc trucmg ldng; 13 tu6i mii c6i
cha, gradinh l6m viro cinh nghdo ttng, anh ph6i bo hqc di ldm tho scrn, thg cit
toc dE nu6i mg vA em; d6ng thdi da bit dAu tham gia c6c hopt dQng xA hQi o dia
phuong. Ndrn 17. tu6i, Pha.. Hfru LAu di cung ban bd trang hia thanh ni€n ti6n
tO al tuy€n truydn tinh thAn yOu nu6c cho nh6n ddn trong virng. Trong nhfrng
ndm 1925-1926, Phqm Hiru L6u cung vdi Luu Kim Phong, Trdn Vdn Mdng,
Phpm Van Triy... di vqn dQng tflp hqp 500 ngucri l6y chft kii dua dAn nguygn l6n
todn quy€n Ddng Duong Varen, doi th6 nhi chi si Phan BQi ChAu bi thgc dAn
Ph6p Uit gla* (6-1925)va ta* 15 tang nhi yCu nudc nhiQt huytit Phan Chu Trinh
(4-4-1926).
Giira hic d6, ndm 1927 mQt dodn l8 nguoi d Nam Kj', trong do c6 LC Van
56, Nguy6n Vdn TAy,-TrAn Ngq. DiQp, Dang Vdn Ly (CAn Tho), Nguy6n VIn
Phdt (Sa Ddc), Nguy6n V[n Cung, TrAn Vdn Th4ch (L.ong Xuy6n), Huj'nh

Qudng (Bac Lieu) di Qudng Chdu (Trung Qu6c) dg ldp hudn luy6n chinh tri cta
Hgi Viet Nam cdch mang thanh ni€n (VNCMTN) do lf,nh tg Nguy6n Ai quOc
s6ng l6p tu th6ng 6-1925 vd h9 duoc k6t nap vdo HQi. Xong khoa hu6n luy6n,
c6c hQi vi€n d6 vC dia phuong ho4t dQng. N[m 1927 d Cao Ldnh, Sa D6c c6
ho4t dQng cria c6n bQ vi 16 chfc HQi VNCMTN.

Th6ng 9-1928 ld cQt m6c thoi gian diinh d6u m6t budc quan trgng trong
cuQc doi cria Pham Hiru LAu. Ddng chi. dugc ktip nap vdo HQi VNCMTN, da
cung vdi cl6ng chi S6u Ngdi vd mQt s6 d6ng chi kh6c tich cpc ho4t dQng tt€ ph6t
tri6n t6 chric HQi, tham gia phg tr6ch Tinh b0 HQi VNCMTN tinh Sa Dec.

Sau Dqi hQi TOng b9 Hgi \TNCMTN (5-1929), v6n cl6 thanh l6p Ding
cQng sin 0 D6ng Duong dugc d{t ra cAp thi6t. Thring 6-1929 Ddng Ducmg cQng
sin Ddng ra dbi & Ha NQi. Th6ng8-1929 An Nam cQng sin Ding khai sinh 0
Sii Gdn. Hai ding ndy c6 gdc tu Hgi VNCMTN. D6ng Duong cQng s6n Li€n
dodn cffng dugc thdnh lflp 0 Hd finh thrlng 1-1930 tr€n ccv s& Eing TAn ViQt.
Ban Trung trong l6m thdi cria An Nam cQng sin Eing lAy t€n ld Ban tdm thdi
chi dqo g6m c6c d6ng chi Chdu Van Li6m (Viet), NguyEn ThiEu (Nghia), Ung
VEn Khi6m (HuAn), Huj,nh QuAng (TrAn Nio), O5 quy (Luong), do Chdu Vdn
Li6m ldnf Bi thu. E6ng chi Ph4m Hiru LAu vdo An Nam cQng sin DAng trong
thoi gian d6 vd hai th6ng sau durvc di€u lOn thdnh pfrO Sai Gdn di "VO sdn h6a" -
mQt phong trdo von ld s6ng. ki6n cria HQi \TNCMTN. dang di6n ra o, nhi€u thinh
ph6, d6n di€n, b€n cing, hdm m6 trong c6 nudc. D6ng chi duoc b6 tri vio ldm
c6ng nhdn xi nghiQp sria chira xe lua Di An, cung v6i d6ng ch( Nguy6n ThiQu
gdy dgng td chric Ding t4i ddy. Vua ldm c6ng nhdn dti rdn luyQn ldp truong giai
i ..^
cdp tiOn phong vd ldm th€m cd ngh6 cdt t6c trong khu lao dQng, ddng chi L0 vd