Page 79 - chua nguyen va cac giai thoai mo dat phuong nam
P. 79
KẺ Sĩ VÀ BẬC QUÂN VƯƠNG
/TV^Tguyễn Cư Trinh sanh năm 1716 tại làng An Hòa,
J i\| huyện Hương Trà, Thừa Thiên. Viễn tổ là Trịnh Cam,
gốc người Can Lộc (Hà Tĩnh), từng làm quan dưới triều Lê
đến chức Binh bộ Thượng thư. Khi họ Mạc cướp ngôi nhà
Lê, Trịnh Cam lánh vào Thanh Hóa chiêu mộ nghĩa dõng
giúp nhà Lê, việc chưa thành thì qua đời.
Ông Đăng Đệ thuộc đời thứ bảy là thân sinh Nguyễn
Cư Trinh, vốn nổi tiếng về tài văn chương, thi đỗ sinh
đồ, làm Tri huyện Minh Linh; được Minh vương (Quốc
chúa) mến tài cho hưởng quốc tính (được mang họ Nguyễn).
Là con út trong gia đình có truyền thống văn học, ngay
từ nhỏ Nguyễn Cư Trinh đã nổi tiếng hay chữ. Năm 1740,
ông thi đỗ hương cống, được bổ làm Tri phủ Triệu Phong
(Quảng Trị); rồi trải qua các chức Tuần vũ Quảng Nam,
Ký lục BỐ Chánh (Quảng Bình), sau đến Lại bộ Kiểm Tào
vận sứ, tước Nghi biểu hầu. Ông chẳng những giỏi thi văn
mà còn có nhiều mưu lược, quyết đoán và tài quân sự...
được nhiều đời chúa Nguyễn trọng dụng. Nguyễn Cư Trinh
còn là một bậc trung thần chính trực, gặp điều trái là nói
80