Page 81 - chua nguyen va cac giai thoai mo dat phuong nam

Ồng lại trình thêm bốn tệ nạn nữa:

1. Chức trách các quan phủ huyện là trị dân; nhưng ít lâu
nay lại chỉ sai đi khám mà hỏi tra các vụ kiện cáo. Xin
từ giờ trõ đi các thuế lệ về sai dư, điền tô, đều phó cho
quan huyện biên thu; rồi giao cho quan tỉnh Quảng Nam
đệ nạp, để bớt sự phiền nhiễu.
2. Đến nay quan huyện phủ chỉ lấy cách bắt bớ hỏi tra
làm mối kiếm bổng lộc, cho nên dân càng nghèo, tục
càng ngày càng bạc. Nay xin cấp lương cho các quan,
mà ai liêm hay chăm thì thăng lên, còn ai tham hay

lười thì truất đi.
3. Hạng dân lậu thuế có hai: hạng du đãng mà trốn thuế
má là một, hạng đói rét mà trôi giạt tha phương là
hai. Nếu nay không chia ra đẳng hạng nào, cứ chiếu tên
trong sổ mà bắt đóng thuế thì tất nhiên chúng nó sợ
hãi mà lưu tán đi hết, rồi ẩn núp ở các nơi rừng núi;
thành ra dân xã lại phải bồi thường, thì chịu sao cho
nổi. Nay xin xét những kẻ lậu thuế, ví bằng còn có cách
sinh nhai được, thì cứ theo lệ bắt đóng thuế; còn như
kẻ đói rét cô cùng thì tha cho, tùy cách mà vỗ về nuôi
nấng, để cho chúng nó được sinh hoạt.
4. Phải làm yên dân, chớ không nên làm động, vì làm
động dân thì nước dễ loạn, mà yên dân thì nước dễ trị.

Nếu nay sai người đi săn bắn, bắt gà, bắt ngựa mà
nhũng nhiễu dân gian, thì những kẻ giả mạo đến đâu
náo động đến đấy, đến nổi ai cũng kêu ca. Xin từ nay
về sau, hễ sai người đi thì phải có giấy trình quan địa

82