Page 108 - ke chuyen cu pho bang nguyen sinh sac

Kê chuyện cụ Phó báng NGUYỄN SINH SẮC Cuộc đời và hoạt động...

liên hệ, giúp đỡ họ1. Cụ Huy liên hệ với các nhà yêu ! Thực dân Pháp theo dõi chặt chẽ hoạt dộng của
nước ở đây, như Dương Bá Trạc, Lương Ngọc Quyên. Nguyễn Sinh sắc - thân sinh của Nguyễn Ái Quốc,
Theo một sô tài liệu chưa được xác minh kỷ cu nổi tiếng trong nước, trên thế giới và là nỗi lo sợ
Sắc bí mật đi Campuchia và đến nhiều địa phương ở đối với chúng. Một công văn mật của Chánh Sở mật
miên Tây Nam Bộ, đến Tân Châu, Châu Đốc (nay thuôc thám Nam Kỳ gửi cho Thống đốc Nam Kỳ và các
An Giang), Sa Đéc, Cao Lãnh (Đồng Tháp)* VV. tỉnh Nam Kỳ về những hoạt động của Nguyễn Sinh
Huy đã chứng minh điều này:

1. Lúc báy giờ ỏ Long Xuyên có ông Nguyễn Thượng Khách
(1872 ' 1945) thườnể gọi là Biện Khách, một nhà nho đươc ông Trần Bá Lê (tức Cả Nhì Ngưu, 1850 - 1930, tham
yêu nước, hưởng ứng phong trào Duy Tân đã cùng ông Cử gia cuộc biểu tình chống Pháp ngày 3.5.1930 ở Cao Lãnh, bị
Hoành ở Sa Đéc lập sở ruộng ở kinh Ba Thê (sau Núi Pháp bắt và chết trong Khám Lớn Sài Gòn) dựng một căn
Sập, An Giang) và ở rạch Mương Khai (giáp ngọn Tầm nhà nhỏ trong vườn để ở. Cụ Huy, ngoài việc làm thuốc còn
Bót, nay thuộc xã Mỹ Phước, thành phố Long Xuyên) là dạy chữ Nho, dạy nghề thuốc cho một số người địa phương.
cơ sở kinh tài cho phong trào Duy Tán. Ông còn bo tiền Cụ cũng thường gặp gỡ, trao đổi với một số nhà yêu nước
mở hiệu thuốc bắc Nam Thái Hoà tại chợ Long Xuyên trong vùng như các ông Lê Chánh Đáng, Nguyễn Văn Công
làm nơi gặp gỡ những người yêu nước, bắt liên lạc VỚI d Hoà An, Nguyễn Vân Kiến ở Tân Thuận, Lưu Quang Bật
Dương Bá Trạc... ở An Bình, cụ Võ Hoành (1873 - 1946, người Thanh Trì, Hà
2. Hiện nay chưa có tài liệu nhiều và thật xác thực về những Nội, tham gia phong trào Đông Kinh nghĩa thục, bị bắt đày
hoạt động của cụ Nguyễn Sinh Huy ở Nam Bộ (và Côn Đảo, năm 1909 bị đưa về an trí ở Sa Đéc)...
Campuchia) nên chúng tôi không thể trình bày đầy đủ ở Từ năm 1920 đến năm 1928, cụ Huy đi đến nhiều tỉnh ỏ
đây. Xin được nêu một số điểm chủ yếu mà chúng tôi tìm miền Tây Nam Kỳ: Bến Tre, Mỹ Tho, Châu Đốc. nhiều lần
được đê bạn đọc tham khảo và các nhà nghiên cứu góp trở lai Sài Gòn (ở đây cụ gặp con gái là bà Nguyễn Thị
thêm ý kiến: Thanh và các nhà cách mạng như Phan Trọng Bình, Lê
Manh Trinh, trước khi các ông sang Quảng Châu học lớp
Nâm 1917 <?), cụ Huy về Cao Lãnh d, theo lời mừi của m,
huân luyện của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên do
lên chù ở đây, ông Lê Quang Hiển (1872 - 1950). Tronv Vi
Nguyễn Ai Quốc tổ chức). Có ý kiến cho rằng trong thời
người bán thuốc dạo, cụ Huy đi nhiều nơi, thăm mọt so nh
yêu nước trong vùng, nhu các óng Lê Chánh Đáng Lu gian này cụ Huy có đi Campuchia (?).
Từ đầu năm 1928, cụ Huy về Cao Lãnh ở nhà Năm Giáo.
* r * * * t: , Sau dÓ «V về ở chùa Lỉnh Sơn . một ngôTchù
Hằng ngày cụ đi bộ ra chợ Cao Lãnh xem mạch kê đơn ở
f ! ‘t kh! lớn ở xă Mỹ Trà (nay thuộc thành phô Ca
Lãnh, Đồng Tháp). Cụ Huy đến xà Hoà An (Cao Lành hiệu Hàng An Đường.
109