Page 88 - ke chuyen cu pho bang nguyen sinh sac

K ể chuyện cụ Phó bảng NGUYỄN SINH SẮC

(29.5.1909), Bộ Lại đã có văn bản trình lên Hội
đồng nhà vua và Khâm sứ Trung Kỳ bổ nhiệm ông
Sắc chức Tri phủ lĩnh nhiệm Tri huyện Bình Khê.
Hội đồng nhà vua và Khâm sứ Trung Kỳ duyệt y1.
Phải chăng đây là một "ân sủng" của Nam triều và
Chính phủ bảo hộ Pháp ở Trung Kỳ đối với Nguyễn
Sinh Sắc hay là "một cuộc di biếm" ở vùng sơn cước,
dưới danh nghĩa "thăng quan tiến chức". Muốn hiểu
điều này, chúng ta tìm xem trong đôi nét về mặt
địa lý, xã hội, chính trị của huyện Bình Khê, nơi
ông Sắc đến trấn nhiệm.

Bình Khê là một huyện nhỏ miền núi, nghèo của
tỉnh Bình Định, nằm dưới chân đèo An Khê, giáp
với Gia Lai thuộc vùng Tây Nguyên ngày nay, thành
lập năm 1888, huyện lỵ ở Đồng Phó, cách Quy Nhơn
khoảng 40 km. Ngay khi mới đánh chiếm Bình Định,
một số người Pháp cùng với các giáo sĩ ờ Toà Giám
mục Gò Thị (Phước Sơn, Tuy Phước) đã chiếm rừng,
cướp đất, gây nên sự chông đối quyết liệt của nhân
dân. Trong phong trào đấu tranh chông thuế năm
1908 ở Trung Kỳ, Bình Khê là địa phương có phong
trào đấu tranh của nông dân mạnh nhất tỉnh Bình
Định. Dựa vào địa thế rừng núi lúc bấy giờ, một sô"
toán cướp đã ra sức cướp của giết người ở Bình Khê.

1. Tờ tâu bổ nhiệm Nguyễn Sinh Huy làm Tri huyện Bình Khê
của Bộ Lại, ngày 29.5.1909. X. Phụ lục ờ cuối sách.