Page 94 - ke chuyen cu pho bang nguyen sinh sac

K ể chuyện cụ Phó bảng NGUYỄN SINH SẮC

nhà cồ ta, chúng đã nghỉ ngơi sau các vụ (quấy phá)
- nhất là Đội Quyên và Ấm Võ..."1.
Thư của Khâm sứ Trung Kỳ gửi Phó Thống đốc
Nam Kỳ ngày 5.5.1911 cũng nêu rõ "... Là một Phó
bảng, cựu Tri huyện Bình Khê, Bình Định, bị cách
chức đã một năm, vì thường say rượu và lạm dụng
quyền hành. Theo tin tức mà triều đình gửi cho tôi,
những ý đồ của ông ta, vào Nam Kỳ không trong
sạch..."2.

Rõ ràng những luận điệu này là sự xuyên tạc
nhằm bêu xấu Tri huyện Nguyễn Sinh Huy đã có ý
chông lại chúng. Nhiều nhà nghiên cứu đã nêu rõ
âm mưu sâu xa việc cách chức Tri huyện Nguvễn
Sinh Huy chỉ là việc vin vào vụ Tạ Đức Quang (hay
Tạ Quang) để trừng trị "viên quan nhỏ mà cứng đầu".
Vậy Tạ Đức Quang là ai?
Tạ Đức Quang là một địa chủ cường hào, gốc Hoa
có quan hệ thân thiết với hai sĩ quan Pháp chỉ huy
đồn Đồng Phó. Dựa vào thế lực của Pháp, Quang
làm đơn tố cáo dân chúng tranh chấp ruộng đất lên
quan huyện Bình Khê. Ong sác thụ lý đơn nhưng
không xét xử ngay, mà để lần lữa cho ngày tháng
trôi qua. Quang làm đơn kiện lên tỉnh, ông Sắc nổi
giận, bắt y lên huyện đường đánh roi, rồi tha về.

1. X. Daniel Héméry: Jeunesse d'un colonisé..., sđd, tr. 128.