Page 96 - ke chuyen cu pho bang nguyen sinh sac
P. 96

K ể chuyện cụ Phó bảng NGUYỄN SINH SẮC


                            kinh  chức..."1.  Nhưng ông Sắc  không  màng đến  việc
                            làm quan nữa, được trở về  làm dân vốn  là ý nguyện
                            của ông.  Không làm quan nữa ông không trở về  quê
                            hương  Kim  Liên,  mà  đi  thẳng  vào  Nam  tìm  cách
                            sinh  sông.  Đúng  là  "không  làm  quan  nữa,  thì  làm
                            dân", như ông nói với những người quanh mình.
                                Sau khi bị cách chức, cụ Nguyễn Sinh Huy đi đâu
                            trước khi vào Nam, hiện có nhiều ý kiến khác nhau.
                            Theo  D.  Héméry  "Ông  quan  bị  cách  chức  phải  tìm
                            sinh kế khác.  Trở về  làng Cơ Lão ở Thừa Thiên, ông
                            sông  ở  nhà  một  Lý  trưởng  và  tháng  1.1911,  ông  gửi
                            cho  Bộ  Lại  và Toà Khâm sứ Pháp một đơn xin thông
                            hành  đi  Bình  Thuận  cùng  với  một  đầy  tớ  rồi  đi  Gia
                            Định  ồ  Nam  Kỳ  để  "kiếm  sông"...  Chuyến  di  này  đối
                            với ông có hai cái lọi: con trai thứ hai làm việc tại Bình
                            Thuận,  ở  trường  Dục  Thanh,  Phan  Thiết;  ngoài  ra
                            thành phố này lúc bấy giờ là ga đầu mối  đi  Sài  Gòn.
                            Nhưng  yêu  cầu  của  ông  bị  phái  viên  Pháp  bên  cạnh
                            Bộ  Lại,  De  la  Sussep,  bác  bỏ  vào  tháng 3  với  ý  kiến
                            "giữ lại  ở Huế";  vì  người  ta  nghi  ông muốn  gặp Phan
                            Châu  Trinh, vừa  được  tha  ở  Côn  Đảo  ra  đây.  Nhung
                            Huy vẫn  đi  thuyền  vào  Đà  Nẵng ngày 26.2.1911  để
                            rồi  đi  Sài  Gòn.  Có  lẽ  ở  đây,  ông  gặp  Nguyễn  Tất
                                                                               2

                            Thành khoảng giữa tháng 3 và tháng 7.1911"1.

                            1.  Lời  tâu  của  Bộ  Hình  ngày  23.9.1910  (tài  liệu  lưu  tại  Trung
                               tâm  lưu  trữ Quốc gia  II).
                            2.  Daniel  Héméry: Jeunesse d'un  colonisé...y  sđd.  tr.  117.
   91   92   93   94   95   96   97   98   99   100   101