Page 7 - nam bo xua va nay

“Bei Rịa ici ở đầu biên giới trấn Biên Hòa, là đất có danh
tiếng, cho nên các phủ phía Bắc có câu ngạn rằng: “Com Nai-Rịa,
cá Rí-Ran g ” là lấy xứ Đồng Nai và Bei Rịa đúng đầu mà bao gem
cả Bến Nghé, Sài Gòn, Mỹ Tho, Long Hồ cũng ở vào trong đe)’’.

“Đất nèiy dựa lung vào núi, quay mặt ra biển, rùng renn tre
cao... vẫn là địa hạt xung yếu thứ nhất...
“Tăn Đường thư nói: Bà Ly ở ngay phía đông nam Chiêm
Thành, từ Giao Châu đi ghe theo biển, trải qua các nước Xích Thố,
Đan Đan ren đến Đại địa châu Đà Mã (cũng gọi là Mã Lễ, quốc tục
xó tai, đeo hoa, lấy một bức vải quấn ngang lưng), phía nam nước
ấy có nước Thủ Nại, sau niên hiệu Vĩnh Huy đời Đường ị651-655)
bị Chân Lạp thôn tính ”.
Thận trọng hơn, Trịnh Hoài Đức chú thích: “Tra theo Chánh
Văn thì chữ Lợi âm là lục địa, thiết âm là “lịa ”, vậy nghi chữ Bà
Rịa tức là nước Bà Lợi thuở xưa. Còn âm hai chữ Thù Nại với Đồng
Nai hay Nông Nại, không sai nhau lắm, vậy có lẽ cùng là đất Sài
Gòn ngày

2. TRUYỀN THUYẾT VỀ BÀ NGUYỀN THỊ RỊA
Hướng nghiên cứu thứ hai, qua truyền thuyết của nhân dân
trong vùng, giải thích nguồn gốc địa danh Bà Rịa là để tưởng nhớ
công đức bà Nguyễn Thị Rịa. Cuốn Châu Thành đấu tranh và
xây dụng (1945-1985)(2) viết như sau:
“Địa danh Bà Rịa có từ lúc nào? Theo thư tịch cổ, bà Rịa
người gốc Phũ Yên theo gia đình vào Nam tìm đêít sống từ năm
1680. Gia đình bà vào tại lăng Mỹ Khê (Tam Phước, Long Đất). Bà
Rịa cùng với nhân dân đã khai phá rừng rậm lập ruộng vườn, xây
dựng làng xóm. Năm 1698, Chưởng cơ Nguyễn Hữu Kính (Nguyễn

8