Page 19 - nguyen sinh huy chan dung mot nha nho

quo [lld$ ri ding toc

phr:ong TAy phdt tridn tdi dinh cao cria n6, dang tir giai doan tu do
canh tranh chuydn sang giai doan dd qu6'c chri ngh:a. Trong qud
trinh chuydn h6a d6, bin chdt cria chfr. nghia tu bin ch&ng nhfrng
khdng thay ddi mh cbn phr{t tridn cao 10n, mh hO qu& ctra n6 th viQc
xdm chidm thudc dia dd c6 thi truimg ti6u thu hbng h6a vh khai
thric nguy6n li6u tr& n6n cdp brich hon bao gib hdt. Cudc chay dua
gihnh grqt thi truimg di6n ra r5o ridt vh dang ddn h6i kdt thfc &
cdng cudc xdm chi6m thudc dfa t4i cdc nndc phuong Ddng.

6 Viet Nam, sau khi chidm duo. c ba tinh midn d6ng Nam ky
(1862), loi dUng su hing tring vb nhu nhuo. c cria tridu dinh nhb
Nguy6n, thqc ddn Ph6p ldn luqt chidm hdt nuric ta ndy ctrng v6i
hai nr:6c b4n lh Lho vh Cao Mi6n.
CuQc ddu tranh b6o vQ ndn ddc l6p cria d6n t6c Vi6t Nam chdng
thrp d6n Phrip xdm h:oc vho cudi thdkj, XD! tuy rdt ki6n cuimg,
anh dflng, nhtmg tam thivi thdt bAi. Tt nhfrng hi6p uoc ddu hhng
cria vua t6i nhh Nguy6n ndm 1883, 1884, ddn sq thdt bai cta
phong trho Cdn Vuong vh cudc dinh chidn tam thiyi cira nghia qudn

Dd Th6m, thtrc ddn Phdp tu coi nhu co bAn binh dinh ViQt Nam
xong, vh c6 thd battay vho cudc khai thric D6ng Duong n6i chung,
ViQt Nam n6i ri6ng m6t cdch qui m6, dd dap ring y6u cdu phr{t
tridn cria chir nghra dd qu6'c b chinh qudc.

Du rin chr:mrg trinh hbnh d6ng cria tohn quydn D6ng Dr:ung P.
Doumer (P6n Du-me) B& cho BQ tru&ng B0 Thu6c dia Phdp nghy

22-3-L897, d6 n6u ro y dd khai th6c d6.
Chuong trinh hhnh d6ng ndy, thd hiQn 16 d6 tAm cria thrrc d6n
Phrip trong viQc dat rich thdng tri ctra chdng &ViCt Nam vh duy tri
xa hOi Vi6t Nam b tinh trang lac h6u dd dC bd b6c I6t nhdn dAn ta.

Sq thdng tri vh khai thdc b6c lQt ctra thuc dAn Phdp ldm cho
tinh hinh kinh td vh x6 h6i nuo,c ta c6 nhidu bidn chuydn sdu s6c
vh hinh thhnh nhimg mAu thu6n m6i.
Dd h6 tro cho cdng cu6c vo v6t curip b6c chdng tiSn hhnh chdnh
sdch chia dd tri, chia Bdc Trung Nam, thbnh ba thd chd chinh tri

23