Page 19 - nguyen sinh huy chan dung mot nha nho
P. 19

quo  [lld$ ri ding toc



         phr:ong TAy phdt tridn tdi dinh cao cria n6, dang tir giai doan tu do
         canh tranh chuydn sang giai doan dd qu6'c chri ngh:a. Trong qud
         trinh chuydn  h6a d6, bin chdt cria chfr. nghia tu bin ch&ng nhfrng
         khdng thay ddi mh cbn phr{t tridn cao 10n, mh hO qu& ctra n6 th viQc
         xdm chidm thudc dia dd c6 thi truimg ti6u thu hbng h6a vh khai
         thric nguy6n  li6u tr& n6n cdp brich hon bao gib hdt. Cudc chay dua
         gihnh grqt thi truimg di6n ra r5o ridt vh dang ddn h6i kdt thfc &
         cdng cudc xdm chi6m thudc dfa t4i cdc nndc phuong Ddng.

            6 Viet Nam, sau khi chidm  duo. c ba tinh midn d6ng Nam ky
         (1862),  loi dUng su hing tring vb nhu nhuo. c cria tridu dinh nhb
         Nguy6n, thqc ddn Ph6p ldn luqt chidm hdt nuric ta ndy ctrng v6i
         hai nr:6c b4n lh Lho vh Cao Mi6n.
            CuQc  ddu tranh b6o vQ ndn ddc l6p cria d6n t6c Vi6t Nam chdng
         thrp d6n Phrip xdm h:oc vho cudi thdkj, XD! tuy rdt ki6n cuimg,
         anh dflng, nhtmg tam thivi thdt bAi. Tt nhfrng hi6p uoc ddu hhng
         cria vua t6i nhh Nguy6n ndm 1883, 1884, ddn sq thdt bai cta
         phong trho Cdn Vuong vh cudc dinh chidn tam thiyi cira nghia qudn

         Dd Th6m, thtrc ddn Phdp tu coi nhu co bAn binh dinh ViQt Nam
         xong, vh c6 thd battay vho cudc khai thric D6ng Duong  n6i chung,
         ViQt Nam n6i ri6ng m6t cdch qui m6, dd dap ring y6u cdu phr{t
         tridn cria chir nghra dd qu6'c b chinh qudc.

            Du rin chr:mrg  trinh hbnh d6ng cria tohn quydn  D6ng Dr:ung P.
         Doumer  (P6n  Du-me)  B&  cho BQ tru&ng B0 Thu6c dia Phdp nghy

         22-3-L897, d6 n6u ro y dd khai th6c d6.
            Chuong trinh hhnh d6ng ndy, thd hiQn 16 d6 tAm cria thrrc d6n
         Phrip trong viQc dat rich thdng tri ctra chdng &ViCt Nam vh duy tri
         xa hOi Vi6t Nam b tinh trang lac h6u dd dC bd b6c I6t nhdn dAn ta.

            Sq thdng tri vh khai thdc b6c lQt ctra thuc dAn Phdp ldm cho
         tinh hinh kinh td vh x6 h6i nuo,c ta c6 nhidu bidn chuydn sdu s6c
         vh hinh thhnh nhimg mAu thu6n m6i.
            Dd h6 tro cho cdng cu6c vo v6t curip b6c chdng  tiSn hhnh chdnh
         sdch chia dd tri, chia Bdc Trung Nam, thbnh ba thd chd chinh tri



                                                                        23
   14   15   16   17   18   19   20   21   22   23   24