Page 21 - nguyen sinh huy chan dung mot nha nho

Qr& [[dm ui din! toc

Khri nhidu tub&n Ph:ip kinh doanh trong l6nh vuc ndy bb ra it

vdn mh thu nhidu loi nhudn, Phuong thfc kinh doanh chtr ydu cria
chring v6n theo kidu phong kidn lh ph6t canh thu t0. Chring kh0ng
nghi ddn viQc cii tidn kjr thuQt mh chi lo vo v6t hia td xudt khdu.
Ddn ndm 1907, chring xudt khdu duo. c 1.500.000 tdn gao trong khi

nhdn ddn ViQt Nam bi thidu d6i.
NOng ddn ching nhimg bi mdt ruOng ddt, bi b6c lQt trong lao
d6ng mb cbn phii chiu m6t chrinh sdch suu thud, vO cirng thn

nh6n. Chring 16p ra nhidu thri thud ttr vh ting mdt cdch v6 t6i va.
"Tr6n chidc ltmg cao su cira ngutri ViQt Nam, nhh nud'c tha hd k6o
dbi mdc thud co dan"(2).
Ch6nh sdch thuOc dia Viet Nam ctra thuc ddn Phdp, rO rhng lh
m6t chdnh sdch b5c l6t tr6ng tron ctra chri nghia dd qudc, bing
phnung pht{p b6c l6t tu b6n chtr nghia kdt hqp ch4t ch6 vm cdc
hinh thtic b6c lQt d6 man thivi ki, trung cd, dua ddn sr,t bdn cirng
h6a cria nh6n dAn lao d6ng vb kbm theo d6 lh su ph6n h6a ngby
m6t s6u s6c trong xa hQi.

Sau chidn tranh ndng thOn d6 di6u tirn, ndng d6n kinh nan
nay tr& vd, lai bi'curfp ru6ng ddt. MQt sd t6n tay sai lqi dqng s\r
dhn rip cdc cu6c kh&i nghia dd chidm ru6ng ddt ctra ndng dAn tr&
thhnh gihu c6. O Trung vh B6c c6 Ld Hoan, Hoirng Cao Kh&i,
Nguy6n ThAn. Trong Nam c6 Trdn Bd L6c, D6 Hfru Phr-rmrg. Kbm
theo d6 lh suu cao thud n{ng, t6 tric, vay ndng lai, khidn n6ng
ddn phAi cdm cd, thd ru6ng dd trt no, cho con cdi "di & dq" dd
khdt no, thQm chf c6 nhidu nguiri phii b6 ru6ng vubn, quO huung,
tha phuong cdu thuc.

'"Trdi ddit hoi! Dd,n ta khdn khd!
Dil cric dudng thud nq thud kia.

(1)Kt.a ra. th,rtt d rO U,nhuthud thdn, thud cutnl, thu6 ma chay, thu6 m5i hi6n . . . (Theo Lich
S& VN t0p 2. Nxb.KHXH. 1985 trang 103 .
(2) H.L'ames : An pays annamite (TrOn ddt nudc An Nam. Paris. 1898 trang 11. D5n lai theo Lich
s& VN. Tip 2. Sdd).

25