Page 100 - chua nguyen va cac giai thoai mo dat phuong nam

Chúa mượn tích xưa để trách cấp dưới, ấy củng là lẽ
thường. Thời ấy, cách diễn đạt ấy, khác làm sao được. Lời
chúa có vè như nhẹ nhàng quá chăng1 Quả có vậy thật,
?
nhưng, khiển trách nói chung phải lựa lời, khiển trách một
người đường dường là một tướng quân đang trấn giữ nơi
hiên ải thì càng phải lựa lời hơn nữa. Vả chăng, cái chính
của sự khiển trách là ở hiệu quả của nó chớ không phải
ở sự gay gắt đâu.

Khéo trách kẻ thừa hành, chúa Nguyễn Phước Chu có
thêm một vị tướng biết lo sửa đức, biết vỗ về những người
phiêu tán khổ sở mới trở về, chúa Nguyễn Phước Chu có
thêm được sự thái bình vô giá ở vùng đất phía Nam. Thời
ấy, nghĩ như vậy, làm được như vậy, lẽ đâu lại bảo là sự
thường.

Phó tướng Nguyễn Cửu Vân nghiêm lo sửa mình theo
lời trách của chúa. Sử chép lời trách này, ắt muốn người
đời sau xem sử mà tự răn mình. (Theo lời bàn của Nguyễn
Khắc Thuần, Việt sử giai thoại).

101