Page 89 - chua nguyen va cac giai thoai mo dat phuong nam
P. 89
cho một người Trung Hoa tên Mạc Cửu. Họ Mạc gốc Quảng
Đông di cư sang Cao Miên sau khi nhà Minh bị nhà Thanh
lật đổ. Ông gầy dựng được một sự nghiệp to tát nhờ mở
sòng cờ bạc. Ong xây dựng một cái pháo đài ở Peam, tuyển
mộ quân sĩ và thủy thủ. Có lần một hạm đội Xiêm đèn
gần thị trấn định đổ bộ giúp Thomo Réachéa, bị quân Mạc
Cửu tiêu diệt gần hết. Tuy nhiên đên năm 1715, Mạc Cửu
qui phục chúa Nguyễn, quốc vương Ang Em thuận cho người
Việt Nam kiểm soát bờ biển từ miền Nam đến Xiêm, về
sau, hoàng triều Cao Miên lấy lại quyền hành trực tiếp hai
tỉnh Kampot và Kompong Som, nhưng tỉnh Peam (Hà Tiên)
và cù lao Phú Quốc vẫn còn bị hậu duệ của Mạc Cửu “cai
trị” cho vua Việt Nam”.
Chính sử Chân Lạp củng thừa nhận chủ quyền quản
lý hợp pháp (theo quan niệm thời ấy) của chúa Nguyễn trên
vùng đất này. Tuy nhiên, suy cho cùng trong bối cảnh tranh
chấp quyền lực ở nội bộ hoàng gia Chân Lạp, các bên tranh
chấp đều tìm kiếm liên minh để tăng thêm sức mạnh hầu
thủ thắng; một phe dựa vào người Xiêm, còn phía kia dựa
vào người Việt, là điều đương nhiên.
Như vậy, đến năm 1708 trên vùng đất Thủy Chân Lạp
đã có ba trấn (Trấn Biên, Phiên Trấn và Hà Tiên trấn)
thuộc phủ Gia Định trực thuộc chánh quyền của chúa
Nguyễn (Đàng Trong).
90
