Page 308 - nam bo xua va nay

Với kỹ thuật của một nghệ thuật cao, họ vừa vỗ trống vừa múa. Khi
nhún nhảy toàn thân, lúc nâng cao, xoay chuyển nhanh nhẹn, trông
thật ngoạn mục. Với họ, cái trống treo trước ngực, vừa là nhạc cụ
đệm, vừa là đạo cụ múa, được sử dụng rất nhuần nhuyễn, điêu luyện.
Với tiết mục đua ghe ngo (tuk ngua) trên đất, các vận động
viên vừa khéo kết họp nhịp nhàng giữa các động tác bơi bằng tay
(múa-quơ “cây dầm” bơi khơi trong không khí) và chạy bằng chân
(vì đua trên cạn - “ghe” và “dầm” đều được xem là đạo cụ), còn
miệng thì la “dơ, dơ” hoặc “dơ môn, dơ môn” theo nhịp trống, còi,
hoặc phòng la của người “nhạc trưởng” chỉ huy.
Tục chỉ diễn ra trong những năm liên tiếp bị hạn hán, mất
mùa, tất cả kênh rạch đều khô cạn, nên phải đua ghe trên đất cho...
“động trời” sau khi bà con đã thành tâm dâng cúng nhang đèn, lễ
vật tại miếu ông Tà (Neak Tà) để nhờ ông đề đạt nguyện vọng “xin
nước mưa” lên đấng quyền năng tối cao. Ghe dùng trong lễ “Umtưk
lơ kok” này được tượng trưng bằng một cái vòng bẹ chuối đơn sơ,

dài khoảng 2 mét. Cứ 2 người 1 ghe. Họ dùng dây gióng “ghe” lên
cổ, mội “vận động viên” cầm một “cây dầm” bằng cọng tàu lá chuối
hoặc nhánh nhỏ. Vừa chạy khắp các thửa ruộng theo một lộ trình
tùy hứng, vừa múa vừa hát nói những lời cầu khẩn bắt vần theo lối
ứng khẩu, mang nội dung xin ông trời ban cho nước mưa để gieo sạ,
ruộng đồng được xanh tốt. Tục thì vậy, nhưng để trang trí “ghe ra
ghe” hai đội nam và nữ phật tử của chùa xẻo Me “Hiện đại hóa”
cho gần với hình ảnh những chiếc ghe ngo thật mà chúng ta thường
thấy, nhưng vẫn là ghe ngo không đáy, đặng... chạy bằng chân.

Đua ghe ngo trên đất là tiết mục lạ mắt, khắc họa lại dấu ấn
một tập tục xa xưa của nền nông nghiệp lúa nước, đến nay đồng bào
vẫn còn trân trọng bảo lưu song song với loại hình đua ghe ngo thật

335

L