Page 49 - nam bo xua va nay

hoặc tới Phnôm-pênh, đều phải đi đường biển hoặc phải ngược dòng
sông Tiền. Như vậy chợ sắt Sa Đéc phải là nơi dừng chân nghỉ ngơi.

Năm 1698, Nguyễn Hữu Cảnh vào Nam kinh lý, thiết lập phủ
Gia Định. Khi ấy lưu dân ở Nam bộ đã có tới “ trên bốn vạn hộ” và
khai mở được hàng ngàn dặm ruộng đất. Có lẽ chợ sắt Sa Đéc lúc ấy
đã có dân có đất kha khá rồi, dẫu chưa có tên trong hệ thống hành
chính của phủ Gia Định.

Năm 1732, đặt thêm châu Định Viễn và lập dinh Long Hồ,
đều thuộc về phủ Gia Định (châu này cũng như huyện nhưng cư dân
chưa được hoàn toàn khai hóa). Sa Đéc khi ấy thuộc châu Định
Viễn.

Năm 1757, cắt đất một phần châu Định Viễn để lập đạo Châu
Đốc (đạo cũng như châu nhưng thường đặt ở vùng biên giới). Sa
Đéc lại thuộc về đạo Châu Đốc.

Năm 1832, sau khi Tổng trấn Lê Văn Duyệt qua đời, Minh
Mạng liền bãi bỏ hệ thống hành chính Gia Định thcinh với ngũ trấn.
Từ 5 trấn, chia ra 6 tỉnh:

- Trấn Biên Hòa thành tỉnh Biên Hòa
- Trấn Phiên An thành tỉnh Phiên An (sau là Gia Định).

- Trấn Định Tường thành tỉnh Định Tường.

- Trấn Vĩnh Thanh thành hai tỉnh: Vĩnh Long, An Giang.
- Trấn Hà Tiên thành tỉnh Hà Tiên.

Chợ Sa Đéc thuộc tỉnh An Giang từ đó. Đương thời tỉnh An
Giang chia ra 2 phủ và 4 huyện:
1- Phủ Tân Thành

54