Page 230 - ke chuyen cu pho bang nguyen sinh sac

K ể chuyện cụ Phó bảng NGUYỄN SINH SẮC

tìm vàng ở Nhơn Sơn (Hoài Ân), Quy Hoà (Ghềnh Ráng, Quy
Nhơn), còn chiếm giữ một khu vực ở thôn Vĩnh Thạnh (Vĩnh
Thịnh, Vĩnh Thạnh). Ngày 10.10.1904, Marcet kinh doanh nhà
hàng ở Quy Nhơn, xin cấp 1 khu đất tìm côban, kền ở Phú Lạc
(thị trân Phú Phong)...1.

Cuộc xâm nhập của bọn thực dân Pháp vấp phải sự chốn 3
trả quyết liệt của nhân dân các dân tộc Bình Khê. Tháng
4.1904, quan cai trị kiêm chủ đồn điền Oden d’Hall từng là
thành viên đoàn thám hiểm sông Mêkông những năm 1865 -
1867 của Franẹis Gamier, bị đồng bào Bana do tù trưởng Mta 3
Pui lãnh đạo, nổi dậy bắt giết mà Pháp lấy tên ông ta đặt ch 3
một đường phố Quy Nhơn (nay là Tăng Bạt Hổ). Tháng
1.1906, đông bào Bana chặn đánh một toán lính đồn chợ Đồ i
(Nhơn Thọ, An Nhơn) đi lùng tìm cây cao su rừhg và bắt phu,
đã giết chết chủ đồn điền Paris2.

Cần nhấn mạnh, bấy giờ Bình Khê không chỉ là địa phương
có nhiều toán cướp khét tiếng cả mấy tỉnh từ Quảng Nam cho
tới Phú Yên, mà còn là nơi diễn ra liên tiếp các vụ ưanh chấp
gay gắt giữa nông dân và địa chủ, làm cho mấy quan huyện
trước cụ Nguyễn Sinh Huy khốn đốn và mất chức. Cuối 1908
đầu 1909, tri huyện rìồ Tiếu Khanh do "dính líu tiền nong bị
triều hồi về Huế chờ xét xử"3. Ngày 30.5.1909 (lúc cụ Nguyễn
Sinh Huy đang chấm thi Hương tại tỉnh thành) xảy ra cuộc

1. Theo Le Binh Đinh, L'Annam en 1906, sđd.
2. Theo Trần Huy Liệu: Lịch sử 80 năm chống Pháp, và Lịch sử Việ
\ Nam, tập II, sđd.
pa 3. Theo Tờ trình Bộ Lại ngày 11.4 Duy Tăn thứ 3 (29.5.1909).

ể l 230