Page 148 - nam bo xua va nay

gaL] 115 năm (đến năm 1997), người Hoa ở Bạc Liêu đã lên đến
ăm 1695, không chịu cạo đầu, thắt bím làm tôi nhà Thanh,
N Mạc Cửu đa dẫn gia quyến và tùy tùng vào khai khẩn đ| 32.280 người.
Hà Tiên (Pexun). Triều đình ta đã phong cho Mạc Cửu là
Người xưa kể rằng: Ngôn ngữ chủ yếu của chợ Bạc Liêu trong
Tổng binh đại đô đốc và tạo điều kiện phát triển kinh tế, văn hóa thế kỷ XIX là tiếng Triều Châu. Ai không biết tiếng Triều Châu thì
của một vùng đất mới thuộc chủ quyền Việt Nam. Từ đó, Hà Tiên [chó lòng buôn bán, cả bộ máy hương chức làng cũng dùng tiếng
phát triển thành một thương cảng quốc tế sầm uất, một khu thươns Triều Châu.
mại tầm cỡ như trung tâm của địa bàn ĐBSCL ngày nay. Về vẫn
Lóp người Hoa trong thời kỳ đầu vì chính trị mà trở thành lưu
hóa thì phát triển rực rỡ, ngày nay chúng ta còn nghe nói đến “Chiêu
dân phiêu bạt ncri xứ người hầu hết là tráng đinh. Họ lấy phụ nữ
anh các”, “Hà Tiên thập vịnh”... Thời điểm trấn Hà Tiên ra đời, Bạc
người Việt, người Khơme làm vợ và do đó xuất hiện lóp người
Liêu thuộc trấn Hà Tiên vói tên gọi là huyện Trấn Di.
Minh Hương, tức là con cháu họ sau này. Trong cộng đồng của
Nhóm thứ nhất, người Hoa sau khi cùng với người Việt hoàn người đất Bạc Liêu có một sự giao thoa rất sâu sắc trong huyết
thành sứ mệnh đặt những viên gạch đầu tiên để xây dựng cù lao thống lẫn trong văn hóa. Trong văn hóa chúng ta thấy rõ nhất là ở
Phố, thành Gia Định rồi khu thưcmg mại Sài Gòn - Gia Định virợi các chùa miếu, chùa Minh ở phường 3, Bạc Liêu là một thí dụ. Kiến
sông Tiền, sông Hậu tiến vào Bạc Liêu. Nhóm thứ hai theo đường trúc thì đặc sệt Trung Hoa nhưng tín ngưỡng lại theo cách của người
biển từ Hà Tiên vòng xuống mũi Cà Mau, cất nhà trú ngụ rồi thành Việt. Nhưng người Hoa vì phản kháng Thanh triều mà lưu xứ thì
lập làng, ấp rồi tiến dần lên Bạc Liêu. Đây là lóp lưu dân Hoa kiều vừa làm ăn vừa nhen nhóm hội kín (Thiên địa hội - tổ chức bài
đầu tiên đến khẩn hoang đất Bạc Liêu hoang địa. Thanh phục Minh), chủ yếu là hai hội kèo xanh và kèo vàng. Tổ
chúc này sau biến tướng thành hội anh chị, đâm chém nhau giành
Kế tiếp con cháu họ từ bên Tàu sang Bạc Liêu bằng đường
ảnh hưởng làm ăn. Người Pháp lúc bấy giờ rất lo ngại, Giám đốc
biển. Trước thập niên 30 của thế kỷ này, tàu Hải Nam chạy buồm,
nội vụ đã báo cáo trước hội đồng quản hạt: “Nếu cái đầu của Thiên
mắt đen, mũi đỏ từ đảo Hải Nam chở lao động ở Phúc Kiến, Quảng
địa hội ở Chợ Lớn thì cái đuôi của nó tại Bạc Liêu”. Và lý do chính
Đông và đông nhất là người Triều Châu... sang Việt Nam và Bạc
người Pháp thành lập tỉnh Bạc Liêu là lý do an ninh, cần phải
Liêu, khi về thì chở bong bóng cá, đường, sáp ong, tôm, cá khô-,
tăng cường bộ máy cai trị.
Mỗi chuyến đi của thưcmg thuyền Hải Nam đôi khi phải mất sáU |
tháng một chuyến, bởi còn phụ thuộc mùa gió. Sau thập niên 30 thi| Người vì kinh tế mà tha phương thì rất chí thú làm ăn. Người
tàu Hải Nam được đổi bằng sắt và chạy máy hoi nước. Đến năm tt°a ả Bạc Liêu thường trồng rẫy, buôn bán và khai thác đất ven
1882, khi người Pháp thành lập tỉnh Bạc Liêu họ đa tiến hành điêu biển. Những hình ảnh cảm động còn đọng lại trong lòng người Bạc
tra dân số và ghi rằng đã có 4.900 người Hoa kiều, chưa kể số ngirô1 như một hoài niệm về những chú Chệt chí thú-làm ăn: Đó là
Hoa là bạn chèo ghe (chèo ghe mướn) và số ẩn náu ở ruộng muôi m0t tráng đinh ăn rất ít mà sức vóc gấp đôi người khác, gánh một

165
164

L