Page 170 - nam bo xua va nay

Đây cũng là điều kiện để Năm Thiếp liên lạc, kết họp với nghĩ-
và Lê Bá Đạt trên đường đi nhận bằng cấp và ấn triện không bị
quân chống Pháp của Campuchia.
pháp bắt, và Lê Công Chánh bị sa vào tay giặc muộn hơn, thì việc
Tháng 5-1885, người Khmer ở Thất Sơn, tín đồ Tứ Ân Hiếu các ông liên kết với nhau, thực hiện phong trào cần Vương tại Nam
Nghĩa An Định và nghĩa binh ủng hộ Si-Vatha ở bên kia biên giới kỳ chắc chắn sẽ gây sự hoang mang, điên đảo cho thực dân Pháp.
đã đánh chiếm đồn biên giới Phú Thạnh của Pháp. Đại úy Ferussec
Việc tổ chức phong trào Cần Vương quy mô không thành.
đưa quân tiếp ứng, giải vây, nhưng sợ không dám đánh, phải rút lui.
Năm Thiếp vẫn tiếp tục cùng tín đồ Tứ Ân Hiếu Nghĩa chuẩn bị
Chủ tỉnh Châu Đốc cử thiếu tá Goulias đưa thêm 200 quân tái chiếm
những điều kiện, chờ thời cơ thuận lợi để đánh Pháp.
được đồn Phú Thạnh.
Năm 1887, nghĩa binh của các cuộc khởi nghĩa thất bại và
Khi tình hình tạm yên, Năm Thiếp cùng tín đồ trở về An Định
những người nuôi chí cứu nước khắp cõi Nam kỳ kéo về núi Tượng
Nhưng do trước đó nhà cửa, vườn tược bị tàn phá nên nạn đói đã xảy
đông hơn. Bấy giờ núi Tượng đã trở thành nơi thu hút mạnh mẽ, có
ra. Nhiều người phải vào rừng đào củ rừng để ăn. Thế mà một tháng
tầm ảnh hưởng lớn ở Nam Bộ. “Tín đồ Tứ Ân (ở núi Tượng - ĐVH)
sau đó “dân đinh” An Định vẫn lại tăng thêm 258 người. Trong báo
cứ rộn rịp bất thường, thực dân được báo cáo là cuộc dấy loạn lại
cáo tháng 10-1885, chủ tỉnh Châu Đốc viết: “Toàn là dân bất hảo,
sắp diễn ra ngay trên địa phận tỉnh Châu Đốc”.
chống đối sự khai hóa của người Pháp, họ ở tứ xứ gom về và tất cả
đều theo đạo Phật nhưng là phật tử có nhiệt tâm đến mức cuồng tín Nhận rõ sự nguy hiểm cho chính quyền thực dân từ mối đe
(ám chỉ đạo Tứ Ân Hiếu Nghĩa của ông Năm Thiếp - SN). Họ ra về dọa của tín đồ Tứ Ân Hiếu Nghĩa do Năm Thiếp làm thủ lĩnh, ngày
chí thú làm ăn về hình thức mà thôi, gặp cơ hội là họ khởi loạn 13-5-1887, Thực dân Pháp huy động một lực lượng lớn tiến đánh
nữa”. núi Tượng, quyết xóa sổ, giải thể các làng xóm, căn cứ do Ngô Lợi
lập nên. Chỉ huy toán quân do thiếu tá Peignaux cầm đầu, ngoài ra
Ngày 13-7-1885, Vua Hàm Nghi ban chiếu Cần Vương, Phong
còn có sự tham gia của Đốc phủ Trần Bá Lộc, tên Cai tổng - gián
trào Cần Vương lan rộng khắp cả nước. Phó tổng binh thành Hà Nội
điệp Trương Văn Keo, Tám Quy lợi hại. Do huy động lực lượng
là Lê Công Chánh đã xin về Bình Định tham gia cuộc khởi nghĩa
lớn, có nhiều súng ống hiện đại, Pháp đã nhanh chóng đánh chiếm
Mai Xuân Thưởng. Sau đó, ông được Mai Xuân Thưởng cử vào
trọn vẹn các làng đạo Tứ Ân Hiếu Nghĩa. Nhưng Pháp không bắt
Nam kỳ vận động phong trào Cần Vương. Năm 1886, Lê Công
được Năm Thiếp. Ông đã “tàng hình” bằng sự che giấu, bảo bọc của
Chánh đến Bảy Núi, quy tụ nghĩa sĩ, lập căn cứ, phát động khởi
nhân dân.
nghĩa, ơ đây, Lê Công Chánh đã gặp Năm Thiếp và Nguyễn Xuân
Phong họp nhau bàn bạc ở núi Dùm (Thất Sơn). Kể từ khi có phong Cuối năm 1887, Pháp lại tổ chức tấn công vào An Định. Lần
trào Càn Vương, căn cứ An Định của Năm Thiếp cũng đã thành này chúng bắt được 8 người tham gia phong trào Cần Vương mà
một cơ sở quan trọng nhất ở Nam kỳ. Nếu hai ông Nguyễn Bá Trọng chúng nắm được lý lịch và biết đang tụ nghĩa ở núi Tượng. Chúng

188
189