Page 167 - nam bo xua va nay
P. 167
Trực, Thiên Hộ Võ Duy Dương, Trương Công Định, Thủ Khoa
Nguyễn Hữu Huân... bị dìm trong bể máu, mà cững là phương thức
Ngô Lợi đã kế thừa từ cao đồ đạo Bửu Sơn Kỳ Hương Trần Văn
Thành là lập trại ruộng, tụ binh khởi nghĩa chống Pháp ở Bảy Thưa
-Láng Linh (1867-1873). Vùng núi Tượng có thung lũng rộng, đất
hoang nhiều, có thể khai thác trồng tỉa, khi bị địch tấn công có thể
dễ dàng rút lui qua bên kia biên giới Cao Miên...
Dẫu là đất mới, nhưng từ năm 1876, những người theo đạo Tứ
Ân Hiếu Nghĩa đã qui tụ về An Định, An Hòa, An Thành, An Lập
rất đông. Họ khoác áo tôn giáo che mắt thực dân, sông binh dị, nhẫn
nại và hy vọng chờ đợi. Họ làm ăn, tích lũy lương thực, rèn luyện
khí giới dưới sự chỉ huy của lãnh tụ tôn giáo: Đức Bổn Sư Ngô Lợi.
Làng An Định xung quanh được bố phòng cẩn mật. Và việc tập
luyện, ý đồ chống Pháp cũng được thực hiện bí mật. Người ta liên
hệ nhau bằng Mật lệnh. Để thuận lợi cho việc làm ăn và thực hiện
mục đích chống Pháp cao cả, Ngô Lợi đă cho tín đồ làm chung, ăn
chung, tổ chức cuộc sống theo hình thức cộng đồng (một loại công
xã). Có người nhận xét làng An Định là căn cứ của đạo Tứ Ân Hiếu
Nghĩa và của phong trào Cần Vương toàn cõi Nam kỳ. Thực ra, đó
là một căn cứ chống Pháp lâu dài của toàn cõi Nam kỳ, vì phong
trào Cần Vương mãi đến tháng 7 năm 1885 mới được phát động,
còn trước đó gần 10 năm, An Định đã là nơi hội tụ của nghĩa quân
thất bại trong những cuộc khởi nghĩa lớn do các nhà yêu nước lãnh
đạo, về đây cùng với Năm Thiếp chờ cơ hội...
Nhận thấy sự nguy hiểm cho chính quyền thuộc địa Pháp từ
giáo chủ Tứ Ân Hiếu Nghĩa, ngày 29-5-1878, Giám đốc Nội vụ Sài
Gòn ký lệnh cho tham biện các tỉnh Nam kỳ, truy nã Năm Thiếp.
185
L.
