Page 259 - nam bo xua va nay

ịdiổ mà bị “dẹt” mất thì rất cần phải có một lối thơ khác, do lề lối
“Lâu nay mỗi khi có hứng, tôi toan dở ra ngâm vịnh, thì cá'
nguyên tắc rộng rãi hon. Thơ này khác hơn lối thơ xưa nên gọi là
hôn thơ của tôi như nó lúng túng. Thơ chữ Hán ư? Thì ông Lý ông
Ịhơrnới. Hay nói rô kỹ hon, thơ mới không phải là thơ tự do, không
Đỗ, ông Bạch, ông Tô cho áng trong đầu tôi rồi. Thơ Nôm ư? Thì
thể cách, không lề lối mà chính là thơ thích úng với điều kiện “tình
cụ Tiên Điền, hà Huyện Thanh Quan đè ngang ngực tôi làm cho tôi
thở không ra. Cái ý nào mình muốn nói, lại nói ra được nữa, thì đoc ỵ mới cần diễn ra trong khuôn khổ mới’'.
đi đọc lại nghe như họ đã nói rồi. Cái ý nào họ chưa nói, mình Những người bảo thủ không đồng ý, bảo rằng “Đã đành là thi
muốn nói ra, thì lại bị những niêm, những vận, những luật bó buộc sĩ phải diễn cái thực tế mới trong xã hội, nhưng can chi lại phải bỏ
mà nói không được. Té ra mình cứ loanh quanh lẩn quẩn trong lòng lối thơ Đường luật là lối thơ đã từng nhờ những bài thơ tuyệt bút
bàn tay của họ thật là dễ tức. của bao nhiêu thi sĩ đời xưa mà nổi danh? Chỉ vụ tất ở hình thức
Duy tân đi! Cải lương đi!... ”(*) chẳng là nông nổi lắm ru? Chi bằng ta lo về nội dung, nghĩa là cứ
diễn đạt tư tưởng và cảm tình mới trong khuôn khô cũ”. Tác giả
Vậy là Phan tiên sinh đã “mở bửng cho nguồn thơ mới trong
T.L. dẫn lại một đoạn phát biểu từ “phía ấy” để “Xin đáp ngay với
Nam kỳ” (chữ dùng của ông Phan Văn Hùm).
người phản động” rằng “Tình tứ thật của mình không thấy phát biểu
Tuy đã “mở bửng” và có vài thi sĩ hưởng ứng, nhưng phải một ra được, mà chỉ thấy mình nói những lời mình không muốn nói. Cái
năm sau người ta mới thấy phong trào thơ mói ở Nam kỳ rộ lên - khuôn khổ cũ giam mình trong một hoàn cảnh thật” bởi vì “thi sĩ
mới cả nội dung lẫn hình thức. nào có tình tứ mới mà chịu diễn đạt trong khuôn khổ 8 câu 56 chữ,
thì sẽ thấy cái kết quả này”. T.L. nói: “Những sự biến đổi kịch liệt
Hồ Văn Hảo, quê ở Sa Đéc (Đồng Tháp) là một trong những
trong xã hội An Nam về kinh tế và chính trị đã có vang bóng trong
thi sĩ đi tiên phong trong “chiến dịch” này. Trong các tác phẩm thơ
văn chương An Nam. về văn xuôi, lôi văn đối từng câu, từng vế
mới của ông, đáng để ý hơn hết là các bài “Con nhà thất nghiệp”
luộm thuộm lòng thòng dần dần thôi bộ để nhường chô cho lôi văn
{Phụ nữ tân vãn số 208 ra ngày 20-7-1933), “Tình thâm” {Phụ nữ
mới, họp với đòi mới ngày nay hơn. về văn vần, tuy rằng thơ của
tân văn số 210, ra ngày 3-8-1933), vì đã gây chấn động mạnh trong
các thi sĩ Nguyễn Thị Manh Manh, Hồ Văn Hảo, Khắc Minh và các
văn giới ở Nam kỳ, đến mức phải nổ ra những cuộc tranh luận công
bạn khác nữa đăng ở Phụ nữ tân vãn vẫn còn đương bị chi trích dữ,
khai, kịch liệt nhất là cuộc tranh luận kéo dài giữa nhà giáo Nguyễn
nhưng số độc giả đã đổi thị hiếu mà cảm biết cái thi vị của lối này
Văn Hanh (đề cao thơ cũ, chỉ trích thơ mới ồn ào nhất) với cô Nguyễn
mỗi ngày một đông ”.
Thị Kiêm tức nữ sĩ Manh Manh, diễn ra nhiều lần tại Hội Khuyến
học Sài Gòn hồi nửa trước thập niên 30. Và tất nhiên không thể Tất nhiên, do phá vỡ “khuôn vàng thước ngọc” cũ, lại chứa
không dẫn đến bút chiến trên một số tờ báo lúc bấy giờ. tthiều tình ý lãng mạn nên buổi đầu đã có không ít người lên án gay
gắt và chế giễu thơ mới. Số người công khai hưởng ứng thơ mới ở
Theo nữ sĩ Manh Manh “Muốn cho tình tứ không vì khuôn

283
2 8 2