Page 100 - dong thap muoi nghien cuu phat trien

Nghiên cứu phát triển 83

Từ khi Gia Long lên ngôi (1802), vai trò kinh tế-xã hội
của kênh Bà Bèo này ngày càng trở nên quan trọng. Nhìn
từ góc độ phát triển, đây là một công trình mang tính khoa
học và tính thực tiễn cao, đánh dấu bước ngoặt lớn đầu tiên
của quá trình khai phá Đồng Tháp Mười. Từ đời Gia Long
đến đời Tự Đức, con kênh này mở ra một vùng phồn thịnh,
góp phần phát triển khu vực Tân An (tỉnh Long An), Cai
Lậy, Châu Thành (tỉnh Tiền Giang). Đến thời thuộc Pháp,
con kênh này càng mang tính chiến lược về mặt kinh tế.
Đây là đường vận tải thủy chủ yếu từ vùng đồng bằng sông
Cửu Long lên Chợ Lớn (qua Cai Lậy, sang Vàm cỏ Tây,
Vàm Cỏ Đông, Bến Lức, Chợ Đệm). Vì vậy, người Pháp
gọi kênh này là kênh Thương Mại (Arroyo commercial)(1).

Cũng cần ghi nhận một công trình thủy lợi khác, có
trước kênh Bà Bèo nửa thế kỷ, tuy không nằm trong vùng
Đồng Tháp Mười nhưng đã có tấc động rất lớn đến quá
trình phát triển đồng bằng sông Cửu Long nói chung và
Đồng Tháp Mười nói riêng, - đó là con sông đào Bảo Định.
Sông này do Chúa Nguyễn cử Nguyễn Cửu Vân huy động
dân binh đào vào năm 1705. Sông đào này chạy dọc theo
phía đông, cách ranh giới Đồng Tháp Mười khoảng 3 km,
nối liền sông Mỹ Tho với sông Vũng Gù (Vàm cỏ Tây), -
được đặt tên là Bảo Định Hà (nay gọi là rạch Bảo Định).
Mục đích của việc đào kênh này không nhằm vào nhu cầu
thủy lợi, mà là để mở ra một tuyến giao thông thủy nối liền
sông Tiền với sông Vàm cỏ Tây, đồng thời tạo thuận lợi

(1) Xem thêm : Sơn Nam. - Đồng Tháp Mười xa xưa. Trong : Võ Trần
Nhã (chủ biên). - Gửi người đang sống - lịch sử Đồng Tháp Mười.
Nxb. Thành phô" Hồ Chí Minh, 1993, tr. 12.