Page 238 - ke chuyen cu pho bang nguyen sinh sac

K ể chuyện cụ Phó bảng NGUYỄN SINH SẮc

Cũng như Cao Bá Quát, Nguyễn Sinh sắc luôn luôn ôrn
giữ "tấm lòng muôn dặm", khát khao được đi trên con đường
muôn dặm. Có lẽ vì thế nên ông chọn nghề dạy học để tiện
giao du.

Có lúc đang đêm, ông đánh thức học trò dậy, thầy trò
thắp đèn nói chuyện cho đến sáng. Ông khuyên học trò học
cho biết chớ đừng đi thi. VI thi đậu là phải đi làm quan, mà
đã làm quan thì khó tránh khỏi việc làm phiền dân. Tư
tưởng đó còn rõ hơn trong câu đốì của ông mừng một người
bạn ở làng Đại Định đỗ cử nhân:

* 'êNgô bối do hoè, vi cức viện tiến thân,
hiện tại chí khán đàm ất, giáp.
Tiên công dĩ đại bút hùng văn minh thế,
tái sanh tằng phủ chi canh tân "

(Bọn ta, từ chốn quan trường làm nên danh vọng, giờ
dây chỉ ngồi bàn thứ tự thấp cao mà thôi.
Các bậc trước lấy bút mạnh, văn hùng để thức tĩnh đời,
ví bằng có sống dậy, cũng là làm nổi cuộc canh tân).

Không muốn bàn chuyện đậu thấp cao, không muôn ra
làm quan nhưng làm gì bây giờ? Ông Nguyễn Sinh sắc theo
dõi từng bước đi của bạn bè. Ngày Phan Bội Châu lên đường
vận động Đông du, ông sắc đã cũng tiễn đưa. Đến cầu Hữu
Biệt (nay thuộc xã Nam Giang), ông đưa cho Phan Bội
Châu một bài vãn, có đoạn:

"Độc lôi sơn hạ;
Hữu Biệt tây kiều.