Page 231 - nam bo xua va nay

Nguyễn Trung Trực qua

một sô tư liệu của Pháp

• NGUYÊN NGHỊ

Nguyễn Trung Trực là một nhà kháng chiến chống Pháp vào
buổi đầu Pháp thực hiện mun đồ xâm chiếm Việt Nam. Nhưng thời
gian hoạt động chống Pháp của ông chỉ kéo dài khoảng 6 năm và
ông đã bị Pháp xử tử vào năm 30 tuổi(1). Dầu vậy, Nguyễn Trung
Trực đã sớm đi vào truyền thuyết. Riêng tại Rạch Giá, nơi ông bị xử
tử, người dân đã dựng đến ba đền thờ để kính nhớ ông và đôi khi
phải trá hình dưới danh nghĩa đền thờ cá Ông để tránh sự khủng bố
của Pháp. Và đền thờ dâng kính ông đến nay vẫn được dông đảo
người tới kính viếng. Nhiều truyền thuyết đã được truyền tụng trong
dân gian để ca ngợi những chiến công hiển hách và cả cái chết oai
hùng của ông(2).
Tuy đi vào truyền thuyết, Nguyễn Trung Trực cũng vẫn luôn
là một nhân vật lịch sử và để lại nhiều dấu tích trong các tư liệu lịch
sử của Việt Nam cũng như của Pháp. Trong bài này, chúng tôi xin
được đề cập đến một số tư liệu của Pháp viết về con người đã từng
gây cho họ nhiều tổn thất nặng nề, và qua đó cho họ hiểu rằng việc
xâm chiếm Việt Nam không phải là một cuộc dạo chơi.