Page 230 - nam bo xua va nay

than phát đau hư khí huyết... ”.

Từ hoàn cảnh trẽn Pétrus Ký bị lâm bệnh nặng, biết khó sống
được nên trước khi nhắm mắt từ giã cõi đời, ông đã gởi lại bài thơ
ngắn tuyệt mệnh:

Quanh quanh quẩn quẩn lối đường quai,
Xô đẩy người vô giữa cuộc đời.
Học thức gởi tên: con mọt sách,
Công danh rốt cuộc: cái quan tài.
Dạo hòn, lũ kiến mau chon bước,
Bò xối, côn trùng chắt lưỡi hoài.
Cuốn sổ bình sanh công với tội,
Tim ncd thấm phán để thừa khai. ”
Ngày 1-9-1898, Pétrus Ký tạ thế, hưởng thọ 62 tuổi. Được an
táng tại Chợ Quán nơi sinh phần của gia đình họ Trương đã xây sẵn
để ông an nghỉ ngàn thu.

Trương Vĩnh Ký là một trường hợp khá tế nhị tùy theo một
cách nhìn nào đó về ông. Chính vì vậy mà trải qua những thăng
trầm của lịch sử đất nước, người ta cũng có những cách đối xử khác
nhau đối với nhà văn hóa 1 lạc này.

Ngày nay, nếu có dịp nào đó đi về r Ch- a, ngay ngã tư
đường Trần Hưng Đạo - Trần Bình Trọng, chúng ta sẽ nhìn thấy
một cái cổng xây tam quan, kiến trúc như cổng ch a, nhưng trên
nóc cổng có cây Thánh giá, giữa cổng có ghi hàng chữ La tinh:
“MISEREMINI MEI sALTEM vos AMICIC MEI” (Xin hãy
thương tôi, ít ra những bạn hữu của tôi). Đó là khu nhà mồ mộ phần
của nhà học giả họ Trương.

(Xưa & Nay 12/97)

249