Page 229 - nam bo xua va nay

les Écritures les Croyances et les Moeurs de L ’Indochine (Nghiên
cứu so sánh tiếng nói, chữ viết, tín ngưỡng và tôn giáo các dân tộc
Đông Dưcrng), Dictionnaire Biographique Annamite (Từ điển danh
nhân An Nam)...

Ông còn viết sách bằng chữ Hán như cuốn Tam tự kinh Quốc
ngữ diễn ca (1884), Hàn nho phong vị phú (1883)...
Chữ Quốc ngữ được ông dùng sử dụng để viết các cuốn như
Chuyện đời xưa lựa chọn lấy những chuyện hay và có ích, in lần đầu
năm 1886, sau con cháu cho tái bản đã rút gọn tên sách còn là
Chuyện đời xưa, năm 1924 tới nay đã được tái bản nhiều lần.

Đặc biệt nhất là cuốn truyện Kiều của thi hào Nguyễn Du đã
được Pétrus Ký soạn và dịch, phiên âm với tựa đề Poeme Kim Vân
Kiều.

CUỐI ĐỜI: BỆNH HOẠN, KHÁNH TẬN
Khi còn cộng tác với Pháp, Pétrus Ký được họ kính nể vì học
thức và trí thông minh của ông, vì tài năng mà họ muốn lợi dụng để
làm nhịp cầu giao hòa giữa Pháp và triều đình Huế. Vì vậy khi đương
tại chúc, những sách của ông đều được nhà cầm quyền Pháp bỏ tiền ra
in để phân phối cho học sinh Pháp lẫn Việt Nam ở Nam kỳ học tập và
nghiên cúu. Nhưng từ khi ông cáo lui về ẩn dật ở Chợ Quán thì những
sáng tác của ông không còn được Pháp tài trợ in ấn và phát hành nữa.
Ông phải bỏ tiền ra in lấy với mục đích duy nhất là phổ biến văn hóa
để mở mang dân trí. Những sách in ra bán ế ẩm khiến cho Pétrus Ký
phải lao đao khánh tận như trong nhật ký ông đã viết:

"... Bị hai cái khánh tận, nhà in... nen nhà... mất hơn năm sáu
ngàn đồng bạc. Phần thì sách vở bán không chạy, mắc nợ nhà in
Rey và Curiol, phần thì bị... phải bảo lãnh nợ cho nó hết, hon... lại

248