Page 250 - nam bo xua va nay
P. 250
nghĩa quân đánh phá khám lớn Sài Gòn.
CUỘC KHỞI NGHĨA PHAN XÍCH LONG Ở SÀI GÒN CHỢ LỚN
Chương trình của Phan Xích Long là nội đêm 16 rạng ngày
17 tháng 2 âm lịch, “chủ quân” phải đem trái phá tới Sài Gòn mà
liệng cho nổ. Nguyên Phan Xích Long rất thạo chế trái phá cho nên
đã vẽ kiểu cùng với Tư Màng làm thợ ở Ba Son rồi mướn người
làm. Người ấy là Tám Giàu có một trại thợ khá lớn ở Bình Hòa, Gia
Định, đã lĩnh của Long 330$ để chế tạo trái phá. Trái phá nặng
chừng 14 đến 16 ki-lô, một quả trong có độ 6 cân thuốc súng. Thuốc
súng gồm có than trộn với diêm, tọng vào cùng với một cân đạn
ghém, đóng chốt lại. v ỏ thì do hai mảnh ghép vào, hễ động mạnh
vào chốt thì thuốc cháy, vỏ nổ vỡ và đạn ghém tung ra.
Cùng với việc chế hỏa lôi, Long còn cho rèn gươm, bảo Hai
Trí giao cho thợ rèn Ngô Văn Đặng rèn được 80 thanh gươm giao
cho Hai Trí một lần tại Rạch Cát. Gươm gói trong vải, chia làm 4
bó: Hai Trí, hương chủ Phước, hương trưởng Ngọ và Tư Phát, mỗi
người được lĩnh một bó.
Ngoài việc chế hỏa lôi và rèn gươm để chuẩn bị khởi nghĩa,
chủ Phước còn ra công khắc chữ trong tấm khuôn bằng gỗ để in yết
thị dán vào các nơi. Yết thị viết rằng: Sẽ có một người là chánh vị
vương tên là Phan Xích Long; sẽ ra đánh nhau với Pháp, khuyên
những người dân buôn bán ngoại quốc cùng dân ở chợ phải trốn
giặc, đem bạc giấy mà đổi lấy bạc đồng.
Đêm 23 rạng ngày 24 tháng 3-1913, Hai Trí ra lệnh cho Đặng
Tấn Sao đem thuyền chở 5 trái phá thẳng đến Sài Gòn, đậu tại cầu
Ông Lãnh. Từ 9 giờ đến 11 giờ khuya, Trí lại ra lệnh cho 5 người
khác đến cầu Ông Lãnh lấy trái phá. Trương Văn Chi đặt một trái ở
271
