Page 139 - chua nguyen va cac giai thoai mo dat phuong nam
P. 139
đồ thế giới thì xứ Đàng Trong thường được ghi là Cauchinchine
hay Cauchine hay tương tự, ấy chỉ là vì do ghi sai hoặc vì
tác giả làm bản đồ muốn cho người ta biết xứ này như là
cửa vào và là khởi đầu của Trung Quốc.
Xứ này, về hướng Nam, giáp vĩ tuyến 11, về hướng Bắc,
xế về hướng Đông Bắc, giáp xứ Đàng Ngoài, về hướng
Đông, có biển Đông và về hướng Đông và hướng Tây xế
về Tây Bắc, giáp nước Lào.
Còn về .diện tích thì tôi chỉ nói về Đàng Trong vốn là
một phần của Đại vương quốc Đàng Ngoài, trước kia thuộc
về ông cố(1) của chúa đương thời cai trị Đàng Trong, người
đã chống lại chính vua Đàng ngoài. Cho tới nay người Bồ
chỉ buôn bán với xứ này và các cha dòng chúng tôi cũng
chỉ hoạt động ở xứ nay để thiết lập đạo Kitô.
Xứ Đàng Trong trải dài hơn một trăm dặm theo bờ
biển, ở vĩ tuyến 11, cho tới vĩ tuyến 17, chỗ bắt đầu quốc
gia của chúa Đàng Ngoài. Bề rộng không lớn lắm, chỉ chừng
hai mươi dặm Ý, đất bằng, một bên là biển và một bên
là dãy núi chạy dài có kẻ Mọi ở, tên này gọi có nghĩa là
man di. Mặc dù, họ là người Đàng Trong, nhưng họ không
nhìn nhận chúa cũng như không thần phục ngài. Họ đóng
đô và chiếm giữ miền núi rất hiểm trở.
Xứ Đàng Trong chia thành năm tỉnh. Tỉnh thứ nhất
1. Lúc này Nguyễn Phước Nguyên (1613-1635) làm chúa ở Đàng Trong
tục gọi là chúa Sãi. Như vậy, ông cô' tức là Nguyễn Kim, thân sinh của
Nguyễn Hoàng. Nguyễn Hoàng (1600-1613), tục gọi là chúa Tiên.
140
