Page 162 - dong thap muoi nghien cuu phat trien

146 Đồng Tháp Mười

gồm 15 làng, trong đó có 5 làng được thành lập trên địa bàn
Đồng Tháp Mười. Tổng Hưng Nhơn gồm 13 làng, trong đó
có 8 làng trên địa bàn Đồng Tháp Mười. Tổng Phong
Thạnh, nằm trọn trong Đồng Tháp Mười, vào năm 1903
gồm 6 làng, có dân số khá đông đúc, đến 18.907 người(1).

Sang những năm đầu thế kỷ XX, chính phủ Pháp vẫn
tiếp tục triển khai công việc đào kênh nhằm tăng diện tích
gieo trồng của vùng này. Các Kênh 25, 26, 27, 28 ở phía
tây và nam kênh Tổng đô"c Lộc; kênh 12 và kênh Lagrange
ỡ phía bắc, kênh Tháp Mười và kênh Cái Bèo ở Sa Đéc lần
lượt được hoàn thành. Trong số những con kênh mới đào
này thì kênh Lagrange lớn nhất, rộng đến 20 mét, nhưng
hiệu quả của nó đối với công cuộc khai khẩn đất có lẽ kém
xa kênh Tổng đốc Lộc. Vì vậy mà mãi cho đến 1939 mà
người ta còn thấy hai bên bờ của con kênh này “khoảng 500
- 600 m hoặc 1 -2 km mới gặp một túp lều lá thấp lè tè, tối
om om, vì chỉ có mỗi một cửa nhỏ để ra vào” (2). Trong
thập niên 20, đầu thập niên 30, một số con kênh khác như
kênh Cao Lãnh (1922), kênh Tân Thạnh (1924), kênh Cát
Bích ( 4 bis, 1930 - 1931)... cũng được đào xong, và người ta
cũng cho nạo vét, mở rộng hoặc nối dài các con kênh đã có
như kênh Tổng đốc Lộc, kênh Thương Mại, kênh Lagrange.
Nói chung, việc đào kênh làm thủy lợi đã làm thay đổi một
cách đáng kể bộ mặt của Đồng Tháp Mười đặc biệt là vùng
phía nam và đông-nam. Cho đến giữa thập kỷ 40 thì từ

(1) Monographỉe de la Province de Sa - dec. Saigon, 1903, p. 15.
(2) Nguyền Hiến Lê. - Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, Sài Gòn,
1954, tr. 30.