Page 344 - nam bo xua va nay

Hòa thơm ngon nổi tiếng thật sự là bưởi Tân Triều. Có lần tôi nghe
ông chủ vườn bưởi Tân Triều - gần bảy mươi tuổi - nói rằng bưởi
Tân Triều thơm ngọt khác hẳn bưởi các nơi là nhờ cái chất phân
tằm. Tôi tò mò hỏi: “Lấy phân tằm từ đâu?” Ông cười đáp: “Dưới
đất Tân Triều, đào sâu xuống hàng mét vẫn còn thấy tùng tầng,
từng lóp phân tằm. Đời ông và đời cha tôi Tân Triều là làng dâu,
nuôi tằm, dệt lụa”.

Nghề ươm tằm cũng như nghề dệt Tân Châu cải tiến không
ngùng. Theo lối ươm cũ, cha ông truyền lại, sợi tơ không mấy nhuyễn,
không suông đều. Đoạn nhỏ đoạn to, đôi nơi gồ lên như gút mắc.
Lụa dệt xong, may mặc vài tháng nhũng chỗ gút mắc ấy “đổ lông”.
Làm sao cạnh tranh nổi với hàng nhập nước ngoài. Không thể theo
mãi lối mòn người xưa vạch sẵn cho ta, người Tân Châu tìm cách
cải thiện nghề ươm. Nhà Tằm Tân Châu - trung tâm chi phối kỹ
thuật dệt cho cả miền Nam - tập họp các nhà ươm và thợ ươm tơ
biểu diễn theo lối Quảng Nam. Ươm theo lối mới, sợi tơ đều, suông
sẻ, lụa may quần áo mặc mãi chẳng đổ lông.
Nói cho công bằng lụa Tân Châu được tiếng, đương nhiên kể
từ nghề ươm, nghề dệt. Cho đến bây giờ làng dệt Long Phú - Vịnh
Đồn, cái gốc của nghề dệt Tân Châu đã khác hẳn những năm xưa.
Mọi công đoạn của kỹ thuật đều dùng máy - máy ươm, máy dệt,
máy nhuộm, máy nện - thay thế thủ công. Nhưng hấp dẫn khách
hàng phải kể anh nhuộm có công to.
Khởi đầu người ta dùng chàm và vỏ dà nhuộm lụa. Màu giữ
không bền. Các lò dùng thuốc nhuộm, lâu ngày thuốc cũng phai,
lụa trổ màu. Rồi không biết từ lúc nào, một người thợ nào đó dùng
trái mặc nưa nhuộm lụa. Qua nhiều lần nhuộm rồi phơi lại nhuộm
lại phơi - có đến hàng chục lần - nhựa trái mặc nưa để lại cho lụa

373